Maastricht betreurt invoering grenscontroles: 'Ontzettend jammer'
'Cynisch', zo betitelt de gemeente Maastricht de terugkeer van de grenscontroles op 9 december. Op diezelfde dag vond in 1991 de Eurotop plaats waar het Verdrag van Maastricht werd geboren.
Minister Faber van Asiel en Migratie kondigde eerder deze maand aan dat Nederland, net als Duitsland, begin december opnieuw grenscontroles invoert. Doordat Limburg 351 kilometer grens deelt met België en Duitsland - tegenover 113 kilometer grens met Nederlandse provincies - kan de aankondiging veel praktische complicaties opleveren.
'Wij zijn een internationale stad'
Burgemeester van Maastricht Wim Hillenaar bevestigt dat de gemeente op de hoogte is gebracht van de aanstaande controles. "De eerste reactie is natuurlijk ontzettend jammer. Dat hoort niet bij Maastricht", reageert hij. "Wij zijn een internationale stad, al zo lang als we bestaan. Wij leven in een Euregionaal gebied. De Belgen komen bij ons winkelen, wij gaan zelf ook de grens over, dus 'jammer' is het woord dat het eerst in me opkomt."
Eurotop Maastricht
De start van de controles correspondeert met het jubileum van de Maastrichtse Eurotop uit 1991, toen in het weekend van 9 en 10 december een akkoord werd bereikt over de vorming van de Europese Unie. "Ik denk dat het woord 'cynisch' wel op zijn plek is", zo zegt Hillenaar. "Het Verdrag van Maastricht heeft Europa en ook ons veel gebracht. We zijn er tot op de dag van vandaag hartstikke trots op. Dat gedachtegoed moet hiermee niet verdwenen zijn", aldus de burgemeester.
Vrij verkeer personen
Met het akkoord op de Eurotop werd de Europese Unie geboren. Een van de steunpilaren van die Unie is het vrije verkeer van goederen en personen, zoals afgesproken in het Luxemburgse Schengen. "Ik denk dat Schengen al redelijk in coma lag", zo zegt Dirk Gotink. Hij is Europarlementariër voor NSC en lid van de grootste fractie in het Europees Parlement, de EVP.
Gotink noemt de datum 'symbolisch'. "De beperkingen van het vrije verkeer zoals wij dat ooit voor ogen hadden, zijn in veel lidstaten duidelijk geworden. Het is ons niet gelukt om bewaking van de buitengrenzen te organiseren. Het is een failliet van de open grenzen binnen het Schengen-gebied", reageert hij in het L1-programma AvondGasten Europa.
Instroom loopt terug
De Limburgse Europarlementariër Jeroen Lenaers vindt de grensmaatregelen vooral beleid voor de bühne. "Er is ook in Nederland nog geen enkele maatregel genomen, dit is de eerste stap." Volgens hem is het een makkelijke stap om te maken, maar blijft de impact beperkt. "Ironisch is dat de instroom dit jaar fors lager is dan in de afgelopen jaren. Precies op het moment dat de instroom daalt, nemen veel nationale regeringen dit soort maatregelen." Daaruit concludeert de Europarlementariër uit Stramproy dat de maatregel met iets anders te maken heeft "dan met de feitelijke situatie".
Europese terugkeerwet
Een derde van de afgewezen asielzoekers vertrekt ook daadwerkelijk naar hun thuisland, zo blijkt uit de jaarcijfers van de Dienst Terugkeer en Vertrek. In plaats van "symbolische maatregelen" pleit Lenaers dan ook voor een effectief Europees terugkeerbeleid. "Als mensen geen asiel krijgen in Europa, moeten ze terug naar het land van herkomst. We zien in de praktijk dat dit te weinig gebeurt. Nationaal maar ook op Europees niveau hebben we niet de instrumenten gecreëerd om mensen terug te laten keren naar hun land van herkomst."
Hij staat dan ook voor een Europese terugkeerwet. "De Europese Commissie heeft beloofd daar prioriteit aan te geven. Als je daar niets aan doet, verlies je ook in Nederland draagvlak om mensen die onze hulp echt nodig hebben op te vangen."
Proef
De grenscontroles zullen een half jaar duren. De gemeente Maastricht heeft zich aangesloten bij een gezamenlijk initiatief van de Duits-Nederlandse en Belgische Euregio's, dat de minister vraagt om een gedegen evaluatie van de controles na zes maanden.