Gezond leven: 'Een snackbar in de buurt kan belangrijk zijn'

Niet roken, geen alcohol, matig doen met koffie én vlees. Al jaren krijgen we te horen hoe een gezonde leefstijl eruit ziet. Maar dat is helemaal geen goeie aanpak, zegt Klasien Horstman, hoogleraar filosofie van de gezondheidszorg aan de Universiteit Maastricht.

"Ook een snackbar in de buurt kan bijdragen aan een gezonde samenleving", aldus de hoogleraar.

'Geen goeie aanpak'

Klasien Horstman presenteerde vrijdag haar boek Gezonde Stad. Uitsluiting en ontmoeting in de publieke ruimte. Daarin beschrijft ze wat er volgens haar anders zou moeten aan het gezondheidsbeleid in Nederland.

"Het is een pleidooi om te stoppen met de gedachte dat we allemaal gezonde individuen zouden moeten zijn", zo vertelt ze zaterdag in L1mburg Centraal. "We proberen al 30 jaar om mensen een gezonde leefstijl aan te leren. Mensen mogen niet dit en dat, moeten juist zus en zo. Dat is geen goeie aanpak, het is stigmatiserend richting mensen met lage inkomens die vaker ongezond leven, het splijt de maatschappij in tweeën. Natuurlijk is het beter om niet te roken, maar als je in je streven naar gezondheid alleen maar individuen aanspreekt op wat ze niet goed doen, dat werkt slecht."

Publieke ruimte

Volgens Horstman is het veel verstandiger de samenleving als geheel aan te pakken. "Dat hebben we 10 jaar lang onderzocht. Noem het een sociologische aanpak: je moet veel meer kijken naar hoe de publieke ruimte is ingericht, zijn er genoeg ontmoetingsplekken en zijn die divers genoeg? De crux van gezondheid is dat mensen sociale relaties hebben, maar hoe bouw je die op? Waar kom je elkaar nog tegen? Nou, op steeds minder plekken. Schooltjes gaan dicht, winkels sluiten, kerken worden gesloten. Iedereen zit in zijn flat. Het sociale weefsel wordt kapotgemaakt door de manier waarop de publieke ruimte is ingericht."

Ontmoetingsplekken

De door Horstman voorgestelde aanpak richt zich op ontmoetingsplekken als een kinderboerderij of een park. "Dat zijn plekken waar heel veel verschillende soorten mensen elkaar kunnen tegenkomen, dat zijn heel belangrijke plekken in het sociale weefsel. En zulke plekken zou je dus moeten creëren. Niet vanachter de tekentafel, maar in gesprek met de burgers. Als die een voorstel hebben dat ertoe leidt dat méér mensen naar dat park komen, dan moeten we dat doen."

Tolerantie

Ook zouden we in de ogen van de hoogleraar toleranter mogen worden. "We willen allemaal participatie, maar als kinderen een hut bouwen in een park, breken we hem binnen de kortste keren af. We staan mensen weinig initiatief toe, het rafelrandje ontbreekt. Nederland is te dichtgeregeld eigenlijk."

Snackbar

En die snackbar in de buurt, hoe zit het daarmee? "Zelfs die kan bijdragen aan een gezonde samenleving", zegt Horstman. "Als die frituur de enige plek is waar mensen nog samenkomen, gaan we dan alleen naar die calorieën kijken? Terwijl die plek ook een ontmoetingsplek is, belangrijk voor de sociale cohesie. Het is al zo schraal qua ontmoetingsplekken, laat die frituur dan maar blijven."