Levertransplantaties nu een 9-tot-5-operatie dankzij perfusiemachine: 'Uniek in de wereld'
Levertransplantaties hoeven in het UMCG niet meer bij nacht en ontij te worden gedaan, maar kunnen wachten tot de volgende dag. Met een speciale pomp kan het ziekenhuis de donororganen urenlang bewaren buiten het lichaam. 'Dit is zo uniek, het gebeurt nergens anders in de wereld'.
Meer dan een etmaal, zo lang is de nieuwe lever van Margreet van Langerak buiten het menselijk lichaam geweest. Twee dagen na de transplantatie zit ze alweer rechtop in bed: 'Het gaat boven verwachting goed, alles werkt.'
Uitstellen heeft geen nadeel
Sinds begin 2023 worden in het UMCG de urenlang durende levertransplantaties standaard overdag verricht. In een speciale perfusiemachine kunnen levers gekoeld bewaard worden. Het UMCG is daarmee uniek in de wereld.
Onderzoek dat vandaag wordt gepubliceerd laat zien dat dit uitstellen van de transplantatie geen nadelen heeft. Er zijn geen negatieve effecten op de kwaliteit van de lever of de veiligheid van de ontvanger.
Vincent de Meijer is transplantatiechirurg en hoofd van het transplantatiecentrum in het UMCG. De Meijer: ‘Van de 83 levertransplantaties die we dit jaar in het UMCG uitvoerden, zijn er 79 overdag gedaan. Alleen in zeer uitzonderlijke, acute situaties is nog een transplantatie direct uitgevoerd.’
Niet halsoverkop moeten vertrekken
Op vrijdagmiddag kreeg mevrouw Van Langerak om half twee het telefoontje waar ze al zo lang op zat te wachten: 'We hebben een match.' Er was een donorlever voor haar. 'Ik heb in alle rust afscheid genomen van de familie', vertelt ze.
Met haar man maakt ze de twee uur durende rit vanuit de kop van Noord-Holland naar Groningen. Eenmaal in het ziekenhuis ervaart ze rust. Van Langerak: 'Dat is heel belangrijk geweest, dat je alles even kunt laten bezinken.' De volgende ochtend om acht uur wordt ze naar de operatiekamer gebracht.
Tijdsdruk
Orgaantransplantatie moet altijd onder enorme tijdsdruk gebeuren. De lever in het bijzonder is erg gevoelig voor zuurstoftekort. 'Donorlevers kunnen maar zes tot tien uur buiten het lichaam overleven', vertelt De Meijer. 'Zonder de machine waren we vrijdag aan het einde van de middag gestart met de operatie en hadden tot in de nacht doorgewerkt.'
Een levertransplantatie duurt zo'n tien uur. Wanneer dit midden in de nacht moet gebeuren, moet er dus een extra operatieteam uit bed worden getrommeld. De Meijer: 'Mensen die je de volgende ochtend niet in kunt zetten.'
Fittere teams
De Meijer: 'Ga zelf maar na: Word je liever 's avonds laat geholpen door een chirurg die er al een hele shift op heeft zitten, of door een fris team dat eerst de nacht goed geslapen heeft?'
Natuurlijk brengt hij ook midden in de nacht zo'n operatie tot een goed eind: Daar zijn we op getraind. Maar dat we het met een uitgerust team kunnen doen, dat is kwaliteit.'
Duurzame inzetbaarheid
Overdag opereren is volgens De Meijer belangrijk voor de duurzame inzetbaarheid van zorgpersoneel. De Meijer: 'Op dit moment lees ik een artikel waarin staat dat de levensverwachting van chirurgen acht jaar korter is dan van andere medische specialisten'. Dat heeft onder meer te maken met het altijd beschikbaar moeten zijn, het werken onder hoge druk en het werken in de nacht. 'Ik en mijn collega's willen ook graag gezond oud worden.'
Bijkomend voordeel
De Meijer vertelt dat na bijna een jaar er nog twee bijkomende voordelen blijken te zijn. ‘Allereerst is hierdoor de drempel voor gecombineerde hart-levertransplantatie of long-levertransplantatie lager dan voorheen. Doordat de lever nu veilig langer bewaard kan worden, kan eerst de hart- of longtransplantatie uitgevoerd worden. Daarna kunnen we zonder tijdsdruk de levertransplantatie verrichten.'
Verder blijkt uit de studie dat de operaties waarbij een lever overdag getransplanteerd werd, gemiddeld bijna twee uur korter duurden dan transplantaties in de nacht. Waarschijnlijk is dit een gevolg van het feit dat de teams overdag iets fitter zijn.