Made in Grunn: Tafels uit één stuk uit De Poffert

Populierenhout zou waaibomenhout zijn. Hout van matige kwaliteit, goed genoeg om mooie gele klompen van te maken, pallets of lucifers. Maar Folkert-Jan Leistra en Daniël van Donkelaar van Houtzagerij De Poffert weten inmiddels wel beter.

Dat de ranke, hoge populier met zijn ritselende bladeren eigenlijk heel geschikt is als meubelhout, daar kwamen Folkert-Jan en zijn zwager Daniël ook maar per toeval achter. Ook zij hadden hun vooroordelen over populierenhout. Het zou te zacht zijn en lastig te zagen. In hun zagerij verwerkten ze vooral stammen van eiken, beuken en lariks.

Totdat een vrachtwagen arriveerde met een bestelling beukenstammen en onderop een dikke stam van een omgezaagde inlandse populier. Voor een paar centen extra konden ze die erbij krijgen.

Zagen, drogen, schaven

Ze zaagden de boom in planken van een centimeter of acht dik en legden die een week of zes te drogen. De planken werden op maat van tafelbladen afgezaagd. De schaaf ging erover, daarna de schuurmachine en ze werden afgewerkt en gepolijst. En wat bleek? ‘Populierenhout is uitermate geschikt om er tafelbladen van te maken’, zegt Folkert.

‘Het werkt veel minder’, zegt de meubelmaker. ‘Het scheurt minder snel, er zit een hele mooie tekening in en er zit eigenlijk nooit houtworm of ongedierte in.’ Vergelijk dat eens met eiken. Het is hard, maar het scheurt ook snel en het trekt makkelijk krom. Folkert-Jan en Daniël zijn er niet zo’n fan van.

‘Veel meubelmakers komen weg met het verhaal dat de klant moet accepteren dat een tafel krom trekt omdat het ’een natuurproduct’ is’, zegt Folkert-Jan. ‘Dat vinden we te gemakkelijk. Wij garanderen dat onze tafel volledig recht blijft.’

Ze hebben hun eigen methode ontwikkeld zodat ze die garantie ook echt kunnen geven. In de werkplaats wordt de tafel aan de onderzijde in de lengte ingezaagd, vervolgens gebroken en daarna onwrikbaar verstevigd met stalen profielen. Van die breuk is aan de bovenkant helemaal niks te zien trouwens.

Van de circa duizend tafels die inmiddels in huiskamers en bij bedrijven staan, kwam er slechts eentje krom terug.

Hout van eigen bodem

Bijkomend voordeel van de populier is dat heel Nederland er vol mee staat. Gemeenten en provincies planten de boom veelvuldig langs wegen, kanalen en sloten. Folkert-Jan: ’Als de stam een meter in doorsnee is, wordt de kruin te zwaar en wordt de boom een gevaar bij storm. Hij moet dan om.’ Meestal is dat na zo’n zestig jaar.

Omdat de boom in eigen land groeit, is de populier alleen al vanwege de besparing op transport een stuk duurzamer dan veel ander hout, betoogt Daniël. En laten we het dan maar helemaal niet hebben over tropisch hardhout.

’Het is natuurlijk absurd dat je een tafel maakt van een boom die in Indonesië prima staat en helemaal niet om hoeft, terwijl je dat ook kunt doen van hout dat hier in eigen land groeit.’

Zo werd de populier ongepland de belangrijkste houtsoort voor de vaklieden uit De Poffert.

Geen businessplan, verdienmodel of marktonderzoek

Dat de zagerij zou groeien tot een tamelijk succesvolle leverancier van houten tafels, was evenmin een vooraf bedacht plan. Het begon eigenlijk allemaal met een zaagmachine die Folkert-Jan had gebouwd in zijn vrije tijd. Gewoon voor de lol, om te zien of het zou lukken.

‘Wat moet je in vredesnaam met een bomenzaag?’, vroegen zijn vrienden en collega’s van het mechanisatiebedrijf in Oldehove waar Folkert-Jan werkte. ‘Eigenlijk wist ik het zelf ook niet’, zegt hij nu.

Maar er was vraag naar de planken die hij in het weekend zaagde en als bijverdienste verkocht. Steeds meer mensen vroegen Folkert-Jan en Daniël, die er inmiddels ook bij gekomen was, of ze ook kant-en-klare tafels, vensterbanken of keukenbladen konden maken.

Zonder businessplan, verdienmodel of marktonderzoek groeide Houtzagerij De Poffert door naar meubelmakerij. Ambities van het duo houtbewerkers liggen nu vooral op het vlak van mooie producten maken met een eigen karakter.

Op opa’s plek

Een beetje groeien willen ze ook wel, maar het moet beheersbaar en overzichtelijk blijven. Een royaal bedrijfspand, waarvoor ze bij de bank moeten aankloppen, daar hebben ze geen behoefte aan.

Liever blijven ze op de plek waar de opa van Folkert ooit zijn boerenbedrijf had en waar Folkert-Jans vader werd geboren en Folkert zelf vanaf zijn tweede opgroeide.