Combinatie van infectie en bacterie kost jonge mensen het leven, artsen UMCG alert

Artsen in het UMCG zien de laatste maanden een toename van gezonde mensen die vanuit het niets ernstig ziek worden en soms zelfs overlijden. De oorzaak is een combinatie van een luchtweginfectie en de streptokok A-bacterie. Deze dringt zich via de keel en longen de bloedbaan binnen en richt dan grote schade aan. 'Een jong persoon die van de ene op de andere dag doodziek wordt. Daar ben je wel van onder de indruk', zegt arts-microbioloog Robert Huis in 't Veld.

In deze winterperiode gaan verkoudheidsvirussen hard rond. De meeste mensen knappen na één of twee weken goed ziek zijn weer op. Patiënten uit risicogroepen, zoals ouderen of mensen met een onderliggende aandoening, kunnen zieker worden en in het ziekenhuis belanden.

De afgelopen anderhalve maand ziet arts-microbioloog Robert Huis in 't Veld van het UMCG opeens opvallend veel gezonde jongeren en kinderen die in korte tijd doodziek worden en op de ic belanden.

Over hoeveel jongere patiënten hebben we het dan?

'Sinds half december hebben we tussen de tien tot twintig kinderen en jongvolwassenen opgenomen gehad. Dat kwam vóór corona slechts enkele keren per jaar voor.'

Is corona ook meteen de verklaring dat we dit ernstige ziektebeeld vaker zien? Onze weerstand is immers niets meer gewend, na al dat afstand houden.

'Dat vermoed ik wel, ja. We zijn door alle coronamaatregelen veel minder in aanraking geweest met zowel de luchtwegvirussen als de verschillende bacteriën. Dat maakt mensen gevoeliger voor deze ziekmakers. Die werken nu samen om mensen heel ziek te maken.'

'Maar er speelt nog iets ander mee. Het lijkt erop dat er een groep A-streptokokbacterie rondgaat die meer gifstoffen - toxines - aanmaakt dan gebruikelijk. Daarvan raakt het lichaam erg in de stress. We moeten dit nog verder onderzoeken. Vandaar dat de meldingsplicht van het RIVM voor dit soort infecties is uitgebreid.'

Op welke manier richt de bacterie schade aan in ons lichaam?

'Mensen krijgen eerst een virusinfectie. Dat kan een griepvirus zijn, corona of een ander verkoudheidsvirus. Daarbovenop volgt een infectie met een bacterie. Meestal is dat de streptokokken groep-A bacterie. Deze komt vanuit de keel in de longen en vervolgens in de bloedbaan. De bloedvergiftiging die je dan oploopt kan grote gevolgen hebben.'

In hoeverre is dit voor jullie als artsen reden tot zorg?

'We willen er in elk geval voor zorgen dat we deze patiënten in een zo vroeg mogelijk stadium zien en zo snel mogelijk de juiste behandeling geven. Die bestaat uit een combinatie van antibiotica en het toedienen van antistoffen via een infuus. Dat zorgt voor de hoogste kans op overleving.'

Mensen met zware verkoudheidsklachten melden zich vaak het eerst bij de huisarts. Moeten zij vanwege deze bacterie wat u betreft laagdrempeliger antibiotica voorschrijven?

'Nee, ik denk dat je dan echt veel te veel mensen antibiotica gaat geven. Dat heeft weer als nadeel dat deze bacteriën daar resistent voor worden. Dit zijn echt patiënten die een heel ander ziektebeeld hebben dan bij de huisarts. Geen verkoudheid of griep. Ze worden binnen een dag dusdanig ziek dat ze heftig moeten braken, enorm hoge koorts hebben en het bewustzijn verliezen. Dan is het meteen duidelijk dat je naar het ziekenhuis moet.’

Hoe groot is het risico dat iemand met een luchtweginfectie zo ernstig ziek wordt?

'We zien in het UMCG patiënten uit heel Noord-Nederland. Die twintig ernstig zieken komen dus uit een gebied van Almelo tot Zwolle en verder naar het Noorden. We zien dus de ergste gevallen van heel Noord-Nederland. Die getallen zijn relatief klein voor zo’n groot gebied.'

Hoe is dat voor mensen die toch al minder weerstand hebben, zoals ouderen of mensen met een onderliggende aandoening?

'Het treft inderdaad ook mensen uit risicogroepen. Denk aan patiënten met een immuunstoornis of diabetes, van wie we weten dat ze vaker een infectie krijgen. Maar het opvallende is dus juist dat je daarnaast gezonde jongvolwassenen en kinderen ziet. Mensen zonder risicofactoren.'

Hoe is het voor u als arts om mensen te behandelen die zo snel doodziek worden?

'Daar ben je wel van onder de indruk. Een jong persoon die van de ene op andere dag ziek wordt, op de ic terechtkomt of zelfs overlijdt. Dat laatste hebben we hier al meerdere keren meegemaakt. Het deel dat de ziekte wel overleeft, kan daar veel restschade aan overhouden.'

Gaat het dan vooral om schade aan longen of nog erger?

'Onder meer. Maar we hebben ook mensen gehad die echt handen en voeten hebben moeten verliezen. Die moeten worden afgezet door een chirurg. Zo erg is het dan.'