RUG ontwikkelt oneindig recyclebaar bioplastic: 'Mogelijk de oplossing voor het afvalprobleem'
Aardolievervuiling uit zee filteren, een windmolenwiek of zeilschip van oneindig recyclebaar kunststof bouwen. Het kan straks allemaal met een vinding van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en NHL Stenden: bioplastic uit appelzuur.
Plastic uit aardolie is niet duurzaam omdat het een fossiele bron is die bovendien niet of slecht recyclebaar is. Bioplastic uit appelzuur is dat wel, zeggen RUG en Stenden. In Emmen worden toepassingen uitgeprobeerd en getest.
Het is het Beste Techidee van 2021, vinden de lezers van het wetenschappelijke tijdschrift KIJK. De vinding heet SAVER en krijgt de publieksprijs. Chongnan Ye en Katja Loos van de RUG hebben, samen met Vincent Voet en Rudy Folkersma van NHL Stenden in Emmen, het relatief nieuwe type polymeermembraan gemaakt.
Olievervuiling bestrijden
Allereerst is het membraam een goede zeef. Handig bij het opruimen van olievervuiling in zee. We hebben allemaal wel eens beelden gezien van enorme olievlekken in zee. Die vlekken opruimen is lastig. Opscheppen kan, maar dan blijft er altijd olie achter. Met chemicaliën kan, maar dat is ook heel slecht voor het zeeleven. Filteren met traditionele plastic membranen -ironisch genoeg gemaakt van aardolie- kan, maar eenmaal verzadigd is zo'n membraan niet te recyclen en heb je afval.
Het membraan van de natuurlijke stof appelzuur is een zogeheten superamfifiel. Dat betekent dat het materiaal, net als zeep, affiniteit heeft met zowel olie als water. Hierdoor kan het de twee van elkaar scheiden. Raken de poriën van het membraan verstopt, dan kan het volledig worden afgebroken, waarna met de gezuiverde bouwstenen een nieuwe membraan is te maken. Maar een ander plastic vervangend product is ook mogelijk.
Meer toepassingen
Chongnan Ye deed het RUG-onderzoek en promovendus Renato Lemos assisteerde. Hij werkt voor beide onderwijsinstellingen. Nu experimenteert Lemos bij Stenden in Emmen samen met studenten verder op het bio-plastic van appelzuur. Welke toepassingen zijn er allemaal mogelijk? Hoe sterk is het materiaal als je er grote producten van wil maken?
Dit kan wel eens de oplossing zijn voor het afvalprobleem
Op de tafel in het lab liggen de lichtbruine stukjes SAVER. Het lijkt net ongekookte pasta en is erg hard. Het kunststof van appelzuur is op twee fronten revolutionair. In de eerste plaats is het gemaakt van een biologisch product. Het zuur zit in fruit. In appels, maar ook in abrikozen, bramen, kersen, druiven, perziken en peren. In de tweede plaats is het materiaal volledig circulair. Alles is om te smelten en tot een geheel nieuw product te maken.
'Dat kan wel eens de oplossing zijn voor niet alleen het plastic-uit-aardolie-probleem, maar ook voor het afvalprobleem', zeggen Lemos en Folkersma. 'Productie van plastic uit aardolie is vervuilend voor het milieu. Zowel tijdens de raffinage, tijdens het maken van het plastic en aan het levenseinde van het product, want het is dan vaak niet om te smelten tot nieuwe grondstof. Dus heb je afval. Dat gebeurt met appelzuur-bioplastic niet. Dat kun je steeds opnieuw smelten om er hetzelfde product of een ander product mee te maken.'
'Hoeveelheid toepassingen lijkt oneindig'
Lemos en Folkersma zien toepassingen voor grote kunststof oppervlakten, die nu na het levenseinde tot afval verworden. Denk aan wieken van windmolens en polyester zeilschepen. En door appelzuur-bioplastic in 3D-printers te stoppen lijkt de hoeveelheid toepassingen wel oneindig.
Meer over de vinding op de site van de Rijksuniversiteit Groningen.
Lees ook:
- RUG gaat nauwer samenwerken met Emmen bij onderzoek naar duurzaam plastic
- 1,2 miljoen subsidie voor onderzoek naar productie van plastic uit suiker