Gifstoffen gevonden in slaapkamers: '70 procent komt van de landbouw'
Onder de lakens van een aantal Gelderse slaapkamers zijn meer dan twintig soorten gifstoffen ontdekt. Ook in de slaapkamer van Martine van der Laan uit Zoelen werden 21 soorten pesticiden gevonden, waaronder kankerverwekkende. Hoe belandden die gifstoffen in onze slaapkamers?
"Ik ben geschrokken. Er zijn 21 soorten gifstoffen in mijn huis gevonden. Dat vind ik alarmerend", vertelt de Zoelense die vorig jaar een buisje met stof uit haar slaapkamer naar een laboratorium stuurde. Onderzoekers bekeken welke soorten gif ongenood haar slaapkamer betrokken.
En wat blijkt? In haar slaapkamer werden bovengemiddeld veel kankerverwekkende en hormoonverstorende gifstoffen gevonden. En stoffen die een negatieve impact hebben op de voortplanting én het zenuwstelsel. Martine: "Het zijn niet de minste onder de gifstoffen. Ik vind het nogal wat."
Slaapkamers in Gelderland
Niet alleen in het bed van Martine werden de stoffen aangetroffen. Een deel van de Nederlandse én Belgische slaapkamers zit vol pesticiden, blijkt uit onderzoek van Velt, de Belgische Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren.
Onder alle 112 onderzochte lakens werden hormoonverstorende stoffen gevonden. In 99 procent van de slaapkamers vonden ze pesticiden die de voortplanting beïnvloeden, in 97 procent pesticiden die giftig zijn voor het zenuwstelsel en in 38 procent kankerverwekkende stoffen.
In Winterswijk, Druten en Buren werden per onderzochte slaapkamer gemiddeld 19 verschillende soorten pesticiden aangetroffen:
Waar komen die stoffen vandaan?
"Akkers en boomgaarden van de boer in de buurt. Zo'n 70 procent van de gevonden slaapkamerpesticiden komt van de landbouw", weet expert in pesticiden en een van de onderzoekers Geert Gommers. "Als je pesticiden op akkers gebruikt heeft dat ongewenste gevolgen, zoals gifstoffen die van de akker waaien en in iemands slaapkamer belanden. Maar ik had vooraf nooit gedacht dat we zoveel zouden vinden. En onkruidverdelger glyfosaat hebben we niet eens onderzocht vanwege het budget."
Dat is geen vingerwijzing naar de boeren, verduidelijkt de onderzoeker. "Wij hebben niet de intentie boeren aan de schandpaal te nagelen. Boeren werken binnen de wet en vaak op advies van fabrikanten. Dan is het niet hun verantwoordelijkheid dat er gif in de slaapkamers van plattelandsbewoners zit. Sterker nog, wij bekommeren ons ook om de gezondheid van de boeren zelf. Die zitten er middenin."
'Het verbaast mij niet'
"Daarbij halen bewoners zo'n 24 procent van de stoffen zelf in huis, door bijvoorbeeld gebruik van gifstoffen als DEET, een vlooienband voor je huisdier of een bos bespoten bloemen." Dat alles kan ertoe leiden dat de pesticiden in je bed belanden.
En dat verbaast Violette Geissen, hoogleraar bodemdegradatie en landgebruik aan de Wageningen Universiteit, totaal niet. "Bij alle onderzoeken naar huisstof worden pesticiden gevonden. Dat is duidelijk."
Welke hoeveelheid gifstoffen in huisstof gevaar oplevert is niet duidelijk volgens de onderzoeker "Voor drinkwater en voedsel zijn normen die zeggen: dit is gevaarlijk en dat niet. Maar voor huisstof is er geen norm, terwijl je daardoor ook gif binnenkrijgt, kinderen er doorheen kruipen", weet Geissen.
'Ik ben bezorgd'
Ook is niet bekend of mensen die tijdens hun slaap - acht uur per dag, jaar in jaar uit - pesticiden inademen daar ziek van worden. Dat de stoffen schadelijk zijn staat vast, maar hoe groot het risico voor de gezondheid is, valt moeilijk te zeggen. "Boeren gebruiken tot wel twintig verschillende gifstoffen. En iedere keer is het een andere cocktail. Het is moeilijk te onderzoeken wat en hoe snel dat tot gezondheidsrisico's leidt", aldus de hoogleraar.
Op de vraag hoe Martine heeft geslapen na het ontvangen van de resultaten verzucht ze: "Tja, ik houd mijn deuren en ramen gesloten. Maar ik heb niet de neiging meteen te gaan verhuizen. Je moet gewoon door. Maar ik ben bezorgd over wat wij onszelf en de wereld aandoen."