Dit is waarom het eeuwige vuur in Wageningen niet meer elke dag brandt

Het eeuwige vuur in Wageningen dooft. Het vuur brandt niet langer het hele jaar door, maar alleen rond de bevrijdingsperiode en weken in augustus en september. Saskia Jordens uit Wageningen speelde een belangrijke rol in de totstandkoming van die beslissing.

Vier jaar lang hoorde ze niets van de gemeente, nadat Jordens in 2018 voor het eerst aan de bel trok. Destijds klom ze in de pen vanwege de aardbevingsproblemen in Groningen - problemen die tot op de dag van vandaag voortduren.

"Ik heb de gemeente destijds verzocht om deze gasvlam te doven. Met als argumenten het Groningendossier en het feit dat bij het branden van deze vlam onnodig uitstoot van CO2 plaatsvindt", meldt de Wageningse.

Er gebeurde niets.

Vuurtje opgestookt door Rusland

Eerder dit jaar probeerde Jordens het nog een keer. De oorlog in Oekraïne woedde volop en de Russen stookten het vuur extra op door de gaskraan naar het westen dicht te draaien. Gevolg: de energieprijzen gingen door het dak.

"Op dit moment roept de overheid op minder gas te verbruiken en zijn steentje bij te dragen", schreef ze in april aan de plaatselijke politiek. "De overheid vervult een voorbeeldfunctie. Het continu branden van deze gasvlam doet daar geen recht aan."

Een geldkwestie? De gemeente Wageningen is in ieder geval nu wel om. Voortaan brandt de eeuwige vlam op de Generaal Foulkesweg in de stad alleen rond de bevrijding en meerdere weken in augustus en september voor de viering van het einde van de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding van voormalig Nederlands-Indië. Doordat de gasprijs nu zo hoog is, bespaart Wageningen duizenden euro's. Een woordvoerster van de gemeente zegt: "Hier zijn we dit voorjaar mee begonnen. De vlam is nu al 95 procent van alle dagen in het jaar uit."

Jordens is blij dat de kogel na vier jaar door de kerk is. "Destijds met de aardbevingen in Groningen vond ik de eeuwige vlam niet te verkopen en nu helemaal niet", zegt de initiatiefneemster. "Er zijn zo veel mensen die door de geëxplodeerde prijzen de energierekening niet meer kunnen betalen, ook in Wageningen. Laten we een beetje rekening houden met elkaar." En het is niet zo dat het vuur van haar nooit meer zou mogen branden. Het vuur symboliseert de vrijheid die we vieren. Het betekent echt iets, vindt ze.

"Ik vind dat het vuur moet blijven branden", reageert een vrouw op straat. "Dat is waar het vrijheidsvuur voor staat, ondanks dat de gasprijzen zijn gestegen. Ik denk dat je op andere dingen heel goed kunt bezuinigen." Mensen hebben gevochten voor onze vrijheid, valt de man in het gezelschap van de vrouw haar bij. "Daar moet je eigenlijk niet aankomen."

Een permanente oplossing voor het eeuwige vuur in Wageningen is lastig, want een kunstenaar blijft altijd zeggenschap houden over zijn werk, antwoordde burgemeester Floor Vermeulen op raadsvragen door ChristenUnie in april. "Het Vrijheidsvuur is mede ontwikkeld om het vuur uit Bayeux (zie kader, red.) ‘eeuwig’ te laten branden nabij Hotel de Wereld, de plek waar de Duitsers zich in mei 1945 hebben overgegeven. De symboliek hiervan komt door het permanent doven van het vuur te vervallen."

Het Nationaal Comité Herdenking Capitulaties 1945, kortweg Wageningen45, kan zich vinden in het besluit van de gemeente Wageningen, omdat het vuur niet meer dagelijks te laten branden. "We hebben het er in het bestuur wel eens over gehad", zegt oud-voorzitter Toon van Asseldonk, "en dat we het duurzamer zouden kunnen aanpakken. Maar als bestuur vonden we dit ook een taak van de gemeente Wageningen."

En wat vindt de maker van de Paal van Bernhard Hanshan Roebers van het plan om een duurzame vlam te laten branden, bijvoorbeeld in de vorm van ledverlichting. "Vuur kun je niet vervangen, daar zou je niet eens over moeten nadenken", reageert Roebers. "De hoeveelheid gas die wordt verbruikt is verwaarloosbaar, doven doe je vooral om het idee."

Maar dat idee kan zijn goedkeuring wegdragen. "Als je besluit het vuur alleen in die dagen in mei en in augustus en september aan te steken, dan vind ik dat prima."