Zeehondenpups laten liggen en afstand houden: het is even wennen voor het grote publiek

Laten liggen en afstand houden: dat is vanaf nu de afspraak als het gaat om zeehondenpups in het Waddengebied die in de problemen zijn geraakt. Deze afspraak vormt de kern van de nieuwe regels die zijn afgesproken in het nieuwe zogenoemde Zeehondenakkoord. En dat is vooral voor het grote publiek even wennen.

Op het Wad is het nu de tijd waarop grijze zeehonden pups krijgen. Dit jaar zijn ze net iets eerder dan anders. Het is ook voor het eerst dat dit gebeurt onder de regels van het nieuwe Zeehondenakkoord. In dit akkoord staan onder andere landelijke afspraken over wanneer je zeehonden mee mag nemen en wanneer niet.

Bij stormachtig weer belanden de zeehondenpups nog wel eens op de Waddeneilanden. Door het rustige winterweer komen er nu relatief weinig zeehonden in de problemen. In de zeehondenopvang in het Groninger Pieterburgen worden op dit moment twee pups opgevangen: eentje van Vlieland en eentje van Terschelling. Wanneer zeehonden opvang nodig hebben, is dit de plek waar ze naartoe gaan.

In dit akkoord is afgesproken dat zeehonden die hulp nodig lijken te hebben, langer geobserveerd worden voordat wordt ingegrepen. "Zo werkten we eigenlijk al. Dus wat dat betreft liepen we in de uitvoering eigenlijk al op de zaken vooruit zou je kunnen zeggen", zegt Sander van Dijk van de zeenhondenopvang in Pieterburen.

"Verf op de rug"

"De regels zijn in het algemeen dat je een zeehondenpup laat liggen als hij niet zichtbaar verwond of ernstig ziek is. En dat er 24 uren monitoring gaat plaatsvinden", legt dierenarts Ies Akkerdaas van de Zeehondenopvang Terschelling uit. "We kijken of er nog een moeder in de buurt is, of de pup al gespeend is en zelfstandig is. Kan hij zich weer herpakken en na een rustperiode weer terug naar zee gaan?"

De uitvoering van het Zeehondenakkoord betekent dat de vrijwilligers op de eilanden vanaf nu 'zeehondenwachters' worden genoemd. "Voor deze vrijwilligers die langs de kust actief zijn, verandert er eigenlijk niet eens zo heel erg veel", zegt Van Dijk van zeehondenopvang Pieterburen. "Ze worden nu zeehondenwachters genoemd. Dat is een officiële term en dat wordt ook zo erkend. Zij zijn de enigen die straks nog zeehonden mogen aanraken. Voor het akkoord was het theoretisch zo dat het publiek dat ook mocht."

De vrijwilliger moeten hiervoor opnieuw opgeleid worden. Die opleiding wordt op dit moment ontwikkeld. Van Dijk: "Zoals zoveel dingen heeft ook deze ontwikkeling wat vertraging opgelopen door corona. Maar het is nu in volle gang. We hopen in de loop van volgend jaar die opleiding ook daadwerkelijk te kunnen starten."

"Meer contacten tussen mensen en zeehonden"

Wat dat betreft lijkt de rustige start van het geboorteseizoen van de grijze zeehonden wel gunstig te zijn. "Toch is er ook een keerzijde", zo ziet Van Dijk. "Mensen gaan wat meer op pad in eigen land. Wij verwachten dat er daardoor meer contacten zullen zijn tussen mensen en zeehonden. We hopen dan ook dat de boodschap dat je voldoende afstand moet houden goed doordringt."

Omdat de zeehonden zo lang worden geobserveerd, is het natuurlijk belangrijk dat ze niet worden gestoord. Dat betekent dat het publiek van deze afspraken op de hoogte moet zijn. Akkerdaas legt uit hoe dat in de praktijk wordt gedaan. "Er zijn nu borden gekomen die nog geplaatst moeten worden. Maar er is in ieder geval een 'format' voor een bord waarop met pictogrammen staat dat je 30 meter afstand moet houden en honden aan de lijn moet doen. Ook geven we aan dat zo'n zeehondenpup onder observatie is. Dat kan je eigenlijk altijd zien omdat 'ie met verf wordt gemerkt op zijn rug. En tot slot is er een landelijk meldnummer; 144."

Een zeehondenpup laten liggen kan niet altijd op begrip rekenen van het publiek, zo weten zeehonden-deskundigen op Terschelling. "Veel mensen denken dan toch van 'ach zo'n ziek, zielig zeehondje met die grote lieve ogen op het strand' en dan stuit je toch op onbegrip als je ze laat liggen", zegt Ies Akkerdaas. "Maar mensen moeten ook niet vergeten dat zeehonden al vanaf een maand oud door hun moeder worden verlaten en dat ze het dan volledig zelfstandig moeten rooien. Ze beginnen dan aan een best zware periode, waarin ze kinderziektes moeten overwinnen zoals de longworminfectie die zeehonden vaak treft. Ook hierdoor zie je ze ook vaak op het strand liggen. Maar dat hoort er bij."

Naar het uiteinde

Het mag dan rustig zijn in de zeehondenopvang; dat betekent niet dat er geen jonge zeehondenpups aanspoelen. Soms liggen de pup op een wat ongelukkige plek, zoals bij een strandopgang. Wanneer ze daardoor te vaak gestoord worden door publiek worden de dieren op Terschelling naar de verste uiteinden van het uiteinde gebracht naar plekken waar ze minder of geen mensen tegenkomen.