Politiek verbijsterd over gijzelen van bouwprojecten: 'Whooh! Wat een krankzinnig bedrag'

Een meerderheid in de Rotterdamse gemeenteraad vindt dat bezwaar maken om er veel geld uit te slepen, moet stoppen. Steeds vaker gijzelen bezwaarmakers bouwprojecten door beroep aan te tekenen tegen een afgekeurde klacht. Voor een ton en 'veel hogere bedragen' zijn ze bereid hun protest in te trekken.

Op de Rotterdamse Müllerpier is een bezwaar ingetrokken na een geheime schikking van 400 duizend euro. Zo blijkt uit onderzoek van Rijnmond. Deze schadevergoeding is betaald door projectontwikkelaar én kopers. Rotterdamse politici zijn verbijsterd.

"Whooh! Wat een krankzinnig bedrag", reageert D66-raadslid Tim de Haan.

"Kolere, ik schrok van het bedrag. Helemaal schandalig dat er een ton van kopers bijzit", reageert Leefbaar-raadslid Marcel Verhoef.

"Woestmakend", zegt VVD-raadslid Erik Verweij.

"Ik verslikte me bijna in mijn koffie. 400.000 euro voor een buurvrouw zodat ze een kansloze procedure staakte en de bouw van start kon. Een zaak om witheet van te worden", reageert burgerraadslid van de ChristenUnie, Gerben van Dijk.

Landelijke verontwaardiging

Ook landelijke politici uit onze regio winden zich op over de 'bizar' hoge afkoopsom. "Misbruik maken van je rechten, terwijl de woningnood zo hoog is: dit soort gedrag trek ik slecht", schrijft CDA-partijleider Henri Bontenbal op X, woonachtig in Rotterdam. "Samenleven betekent dat je af en toe een klein beetje inschikt voor elkaar. Een samenleving waarin mensen alleen maar voor zichzelf opkomen, is een hele nare samenleving."

"Bizar verhaal over schandalig veel geld verdienen met bezwaar maken tegen een bouwproject, nota bene door een medewerker van het ministerie van Volkshuisvesting", twittert Pieter Grinwis uit Goedereede, kamerlid voor de ChristenUnie. "Doe er aub wat aan Mona Keijzer", is zijn oproep. "En laat de nood van woningzoekenden zwaarder wegen dan van hen die al een dak boven hun hoofd hebben."

Bezwaar maken voor geld moet stoppen

De partijen Leefbaar, VVD, D66. PvdA en ChristenUnie hebben bij de Rotterdamse wethouder van Bouwen schriftelijke vragen ingediend over bezwaarpraktijken voor financieel gewin. "Bezwaar maken is een groot goed, maar hiervoor is het niet bedacht. Deze ongelooflijke afkoopsom bevestigt dat er iets gedaan moet worden. Zeker als we het woningtekort willen terugdringen", zegt De Haan. Hij denkt aan een toets aan de voorkant die moet beoordelen of een bezwaar wel of niet kansrijk is. Volgens het D66-raadslid heeft Rotterdam daar landelijke wetgeving voor nodig.

Leefbaar vindt dat bouwprojecten al sterk onder druk staan en "dit soort non-procedures helpen niet", zegt het raadslid Verhoef. Het valt hem op dat het vaak mensen zijn met al een riante woning die bezwaar maken en iemand anders zo een woning misgunnen. "Ze zijn niet tegen nieuwbouw, maar zeggen: niet hier."

Onbekend is hoeveel bouwprojecten in Rotterdam worden gedwarsboomd door bezwaarmakers die dreigen met eindeloos procederen. Na een eerste afwijzing door de Bezwaarschriftencommissie van de gemeente, kunnen bezwaarmakers in beroep bij de rechtbank en in hoger beroep bij de Raad van State. Bezwaarmakers lopen weinig risico, maar een bouwproject kan jaren stilliggen.

Bezwaarprocedures als verdienmodel

Volgens NRC zijn omwonenden bereid hun bezwaar in te trekken voor bedragen die oplopen tot 100 duizend euro. De krant sprak met ruim twintig projectontwikkelaars. Zeven ontwikkelaars gaven toe bezwaarprocedures af te kopen. Het AD schreef eerder over het Rotterdamse Wijnhaveneiland waar 'professionele' bezwaarmakers actief zijn en over een 'ellenlange' bezwaarprocedure die een gebouw tien jaar tegenhield.

De branchevereniging van projectontwikkelaars, Neprom, bevestigt dat er soms hoge bedragen worden betaald en bezwaarprocedures misbruikt worden als verdienmodel. Directeur Fahid Minhas: "Ontwikkelaars voelen zich genoodzaakt deze enorme afkoopsommen te betalen omdat de kosten van vertraging nog veel hoger kunnen uitvallen."

Neprom pleit daarom voor strengere toetsing van kansloze bezwaren en voor kortere bezwaarprocedures om te voorkomen dat woningbouwprojecten onnodig worden tegengehouden. "Het is kwalijk dat bezwaarmakers in staat zijn om de bouw van duizenden woningen te blokkeren", stelt Minhas. "Het is zelfs de vraag of sommige bouwprojecten zonder dergelijke schikkingen überhaupt gerealiseerd hadden kunnen worden."

'Moreel verwerpelijk'

Saillant is dat de bezwaarmaakster op de Müllepier werkt op het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en daar betrokken bij woon- en huurbeleid. "Als dat waar is en je in een professionele rol betrokken bent bij het bevorderen van woningbouw en in de privésfeer dergelijke afkoopsommen aanneemt, dan vind ik dat moreel verwerpelijk", reageert Minhas.

De ChristenUnie vindt dat ook een ambtenaar een bezwaar mag indienen, maar daar zitten grenzen aan. "Dat een ambtenaar die het publiek belang dient, maakt niet uit dat hij of zij mag opkomen voor het eigen belang. Maar de balans is hier wel helemaal zoek."

Pilot Rotterdam

De branchevereniging van projectontwikkelaars juicht het toe als de gemeente Rotterdam een pilot zou starten in samenwerking met de Raad van State om vooraf een toets te doen of een bezwaar toegelaten kan worden in (hoger) beroep. Neprom wil bovendien dat bezwaarmakers opdraaien voor de proceskosten als bij de Raad van State een bezwaar opnieuw van tafel wordt geveegd.

Oud-minister Hugo de Jonge (CDA) van Volkshuisvesting ergerde zich eerder al aan 'boze buurmannen' die ten koste van woningzoekenden protesteren tegen bouwprojecten in hun achtertuin. Zijn opvolger Mona Keijzer (BBB) gaat werk maken van het versnellen van bouwprocedures en beperken van beroepsmogelijkheden, zo is in het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB afgesproken. Privé is de huidig minister betrokken bij een bezwaarprocedure tegen een woonzorgcomplex met hospice voor haar huis in Volendam.

Tips? Mail: marion.keete@rijnmond.nl