Oerdrift tot verzamelen van tamme kastanjes slaat in Fryslân nog niet toe

Hazelnoten of tamme kastanjes: steeds meer mensen nemen eten mee vanuit het bos. Vanwege het coronavirus gaan er veel meer mensen het bos is en nemen dus ook meer eten mee. Zoiets is niet goed voor de diversiteit in het bos en voor de dieren die eten missen. Op het moment gebeurt het nog niet in Fryslân, maar in de rest van Nederland is de trend te zien.

"Het is herfstvakantie, en dan zie je mensen wel extra het bos in trekken, vooral nu het nog redelijk weer is. Wat doe je dan, dan ga je vruchten verzamelen", vertelt boswachter Henk-Jan van der Veen in het bos bij Oudemirdum. "Op zich is dat geen punt, daar is het bos ook voor, maar soms kom je mensen tegen met enorme afgeladen zakken met tamme kastanjes en andere vruchten, dan denk je wel eens: dat mag misschien iets minder."

Tamme kastanjes en hazelnoten

Het gaat vooral om vruchten die ook voor mensen eetbaar zijn, volgens Van der Veen. "We hebben in Nederland natuurlijk een aantal bomen die vruchten hebben - eik, beuk, hazelaar, tamme kastanje - maar niet iedere vrucht is altijd geschikt om te eten, dan zie je mensen focussen op één ding zoals tamme kastanjes of hazelnoten." Op dit moment ziet hij het nog niet veel gebeuren in Fryslân, maar zijn collega's in andere delen van het land valt het wel op. "We komen elders in het land mensen tegen met afgeladen zakken."

Een paar handjes vol is prima

Volgens de boswachter zit zoiets ook in de natuur van een mens. "Ik denk wel dat dat een soort oerdrift is om vruchten te verzamelen, we zijn van oorsprong natuurlijk jagers/verzamelaars. Daarvan zit ook nu nog iets in de mens." En meestal is het ook geen probleem, maar teveel van het goede is nooit positief. "Een paar handjes noten meenemen, daar valt niemand over. Maar als je met hele tassen uit het bos komt, dan laat je ook niets over voor iemand anders", aldus Van der Veen.

De herst is ook de tijd dat mensen meer paddenstoelen dan anders plukken om op te eten. Zo kwam een inwoner van een asielzoekerscentrum in Ter Apel bijvoorbeeld afgelopen week om het leven toen hij een giftige paddenstoel had gegeten. Van der Veen zelf zou het er niet op wagen om een paddenstoel uit het bos te eten. Er is namenlijk een redelijke kans dat je een verkeerde te pakken hebt.

Kans op vergiftiging is aanwezig

"Paddenstoelen zijn een specialiteit waar je je echt goed in moet verdiepen", weet Van der Veen. Volgens hem zijn de paddenstoelen een hele wereld op zich. "De kans dat er een giftige tussen zit, is wel aanwezig", aldus de boswachter. "We kwamen net al een paddenstoel tegen die op een champignon leek, maar ik zou ze niet in mijn mond durven doen. Ze hoeven maar een beetje giftig te zijn en dan krijg je er behoorlijk last van."

Van der Veen vertelt dat vergiftiging in fases komt. "Vergiftiging krijg je nooit in één keer, dat gaat in fases. Het begint vaak bij een misselijk gevoel, braken en diarree. Soms krijg je er zelfs een heel depressief gevoel van, of je krijgt juist een euforisch gevoel, dat is het 'paddo' gevoel. Als het echt een vergiftiging is, dan krijg je daarna de dodelijke fase." Volgens hem zijn er in Nederland zo'n 4.000 paddenstoelsoorten, waarvan zo'n 30 giftig zijn. Bij een aantal kun je zelfs al binnen enkele uren sterven. "Loop door het bos, bestudeer ze en geniet ervan, maar paddenstoelen eten vind ik altijd link", aldus Van der Veen.

Friese nuchterheid

In het bos in Oudemirdum lijken mensen niet naar paddenstoelen te zoeken. "Mensen kijken natuurlijk wel naar paddenstoelen omdat ze mooi zijn, maar we hebben niet echt een overlast van mensen die de paddenstoel gaan zoeken. Dat kan ook de Friese nuchterheid zijn. Ik heb niet echt mensen hier die speciaal naar paddenstoelen komen zoeken."