Grote zorgen bij koeienboeren om blauwtong: 'Klap voor de sector'
Het blauwtongvirus grijpt om zich heen in Gelderland, met name in de gemeenten Barneveld, Ede en Nijkerk. Opvallend genoeg gaat het daarbij niet alleen om bedrijven met schapen, maar ook om rundveebedrijven. En die sector voelt de gevolgen van het virus. "De handel staat deels stil, er is grote onzekerheid."
Een maand geleden telden de drie genoemde gemeenten samen nog acht besmette bedrijven. Inmiddels is de teller opgelopen naar 205. Ook rundveebedrijven worden veel getroffen. "Runderen krijgen het ook gewoon", zegt Wouter Pluim uit Otterlo namens Veehandel Pluim. Hij is gespecialiseerd in de rundveehandel.
"Koeien gaan er over het algemeen niet dood aan, maar ze kunnen wel ziek worden. Vervolgens worden ze ook wel beter, maar je merkt het toch in de export. Nederland is nu een blauwtongland. En dat weerhoudt andere landen ervan om het vee hiervandaan te importeren."
Klap voor sector
Pluim schetst een slecht scenario voor de handel. "Als de kalveren hier blijven, worden ze op den duur meer hier geslacht. Dan komt er simpelweg te veel vlees en dalen de prijzen in de supermarkt. Rundveebedrijven gaan dat flink voelen. Het is dan een klap voor de sector."
Dat geldt niet alleen voor vleeskalveren, ook melkvee ondervindt de gevolgen. "Melkvee gaat niet zomaar dood aan het virus, maar de dieren worden flink ziek", beaamt Wim Brouwer. Hij is voorzitter van LTO Noord Gelderse Vallei, maar ook veehouder in Barneveld. "Zieke koeien produceren minder melk. En dan valt er al snel een kwart van de normale melkproductie weg. Dat voelen melkveehouders flink."
'Ook runderen overlijden'
Het is een beeld dat ook bekend is bij Helma Lodders. Zij is voorzitter van Vee&Logistiek Nederland, de belangenbehartiger van veehandelaren, importeurs en exporteurs. "Blauwtong is momenteel een grote landelijke crisis", legt ze uit. "En ook runderen overlijden toch wel aan het virus. Met dramatische gevolgen voor zowel de veehouder als de -handelaar. Veel kalveren die nu geboren worden bij melkveehouders, gaan de grens niet over. Die blijven hier."
"De export valt terug, dat is een enorme schadepost voor melkveehouderijen en handelaren. Dat geldt overigens ook voor drachtige jonge vaarzen (jonge koeien, red.). Die worden normaal veel vanuit Nederland geëxporteerd om in landen binnen en buiten Europa veehouders te helpen opstarten en zelfvoorzienend te zijn. Ook die export ligt stil. De prijs in de handel is nu al lager. Er is te veel aanbod, dus de prijs gaat al onderuit."
Dit virus ontwikkelt zich nu al veel heftiger dan de variant uit 2006 en 2008
De gevolgen voor de economie kunnen groot zijn. Hoe groot, is volgens Lodders nog onduidelijk: "Het is lastig om er een getal aan te hangen, omdat we pas zeven weken onderweg zijn." Op de korte termijn zal de prijs van rundvlees volgens haar nog niet kelderen. "Vanuit de slagers heb ik die signalen nog niet. Veel slachtvee gaat nog wel de grens over, bijvoorbeeld richting Duitsland."
"Maar de markt is wispelturig. We weten niet hoe het virus zich verspreidt. Dit virus ontwikkelt zich nu al veel heftiger dan de variant uit 2006 en 2008. Er overlijden nu veel meer dieren. Er is veel onzekerheid in de sector."
Ook Wim Brouwer bevestigt dat de economie rondom de levende export nu 'wat stil' staat. De exacte gevolgen zijn nog onduidelijk. Voor schapenhouders breken al zware tijden aan. "Ze moeten nu de contracten ondertekenen over waar ze hun dieren laten grazen", legt brouwer uit. "Maar ze hebben geen idee hoeveel dieren ze nog verliezen aan blauwtong. Ook is niet duidelijk wat gevolgen zijn voor de lammeren in het voorjaar. Datzelfde geldt trouwens ook voor de rundkalveren. Het zijn onzekere tijden."
Emotioneel voor boer
Niels Wassenaar zit in het bestuur van de LTO Gelderse Vallei en ook hij maakt zich zorgen. "In onze regio zijn verschrikkelijk veel dode schapen en ook bij melkveebedrijven heerst het", benadrukt hij. "Maar rundvee kan beter worden. Sommige dieren zijn niet erg ziek. Die zijn al geholpen met wat lichte pijnbestrijding en ze blijven eten. Bij andere runderen slaat het heftig om zich heen. Die dieren moeten aan de antibiotica."
Voor een boer is het verschrikkelijk om zijn dieren te zien lijden
Ook op zijn melkveebedrijf kreeg Wassenaar te maken met blauwtong. "Niets is zo erg als moeten zien hoe een deel van het vee pijn lijdt. Nu ging het bij mij gelukkig om een lichte vorm. De dieren kwamen er wel doorheen. Bij andere boeren was de impact echt groot. Ook emotioneel. Voor een boer is het verschrikkelijk om zijn dieren te zien lijden. En als er dan dieren overlijden en je moet ze aan de weg leggen", schetst hij. "Dan is dat vreselijk. Daar ben je geen boer voor."
Wassenaar vertelt dat de medicijnen en behandeling van rundvee ook gevolgen heeft voor de handel en eventuele slacht. Een rund dat blauwtong had, mag nog geconsumeerd worden. Maar dan moet het dier voor de slacht koortsvrij zijn. Als er pijnbestrijding is gebruikt, geldt er een wachttijd voor het dier geslacht mag worden."
Knut prikt pinken
De oorzaak van blauwtong ligt bij de knut, een kleine mug die het virus verspreidt. "In waterrijke gebieden grazen veel pinken (jonge runderen, red.) buiten", weet Wouter Pluim. "Zo is het virus bij het rundvee beland. De dieren op stal hebben minder last van de knut."
"Laten we hopen op een koude winter", vult Helma Lodders aan. "De knut is dan minder actief. En er moet natuurlijk snel een vaccin komen." Bij dat laatste sluiten beide heren van de LTO zich aan.
Het aantal veebedrijven waar het blauwtongvirus is vastgesteld is landelijk in een week tijd met ruim 40 procent gestegen. Bekijk hieronder hoe dat zit in de Gelderse gemeenten.