Hoe gevaarlijk is vapen voor jongeren? 'De prefrontale cortex raakt onherstelbaar beschadigd'

Veel ouderen zijn nauwelijks bekend met het fenomeen, maar er is geen jongere die het niet kent. Tenminste een op de vijf heeft het 't afgelopen jaar minstens een keer gedaan: vapen. En dat is niet zonder gevaar.

Vapen? Het is een ander woord van dampen, oftewel elektronisch roken (e-roken). Jongeren kennen de gevaren van vapen vaak maar al te goed. 'Je conditie gaat omlaag en het is slecht voor je longen', zegt een jongen. 'Je krijgt gaten in je longen', zegt een meisje. En een ander meisje: 'Je krijgt last van je keel, wordt verkouden...'

Ze lijken allemaal vrij onschuldig

Toch wordt er onder de jeugd massaal gevaped. TikTok staat vol met filmpjes van influencers die coole dingen doen met vapes. Die vapes zijn bovendien te koop in heel veel verschillende kleuren en smaken. Omdat veel vapes ook nog eens zijn versierd met allerlei leuke lampjes, lijken ze allemaal vrij onschuldig.

Maar dat zijn ze zeker niet. De huidige vapes bevatten vaak nicotinezout. Dat is een vorm van nicotine die niet scherp voelt in de keel en snel de hersenen bereikt. Zo raken tieners snel en ongemerkt verslaafd. Vaak zijn één of twee vapes al voldoende om verslaafd te raken.

Drie in de broekzak, vier in de tas

'Heel veel van mijn vrienden vapen', zegt een meisje. 'Sommigen alleen op feestjes, maar ik heb ook vrienden die flink verslaafd zijn. Die hebben er drie in de broekzak en nog vier in de tas, en kunnen niet stoppen.'

Een ander meisje vapet zelf. Ze laat een vape zien die goed is voor zevenduizend pufjes. 'Hier doe ik een week mee', zegt ze.

Al die doses hebben een effect op het brein van een tiener. Je krijgt er bijvoorbeeld minder impulscontrole door. 'De prefrontale cortex raakt onherstelbaar beschadigd', zegt longarts Wanda de Kanter. Dit komt doordat het tienerbrein nog niet rijp is en niet tegen de effecten van een vape kan.

Risico's zijn instant

De risico's van vapen zijn bovendien instant en kunnen door jongeren meteen worden ervaren: vapen zorgt voor concentratieproblemen, nicotinevergiftiging, longproblemen en zelfs hersenproblemen.

Waarom jongeren dan toch gaan vapen? 'Groepsdruk', zegt iemand. 'Omdat mensen om hen heen roken, gaan zij het ook doen. Mijn zusjes vapen ook. Die zijn twaalf.'

Vapen en roken zijn overigens niet echt met elkaar te vergelijken. Vaak blijkt vapen voor jongeren een opstapje om te gaan roken. Per 1 januari mogen vapes met een smaakje niet meer worden verkocht. Maar of dat jongeren ook zal weerhouden?

'Als mijn vape geen smaakje meer zou hebben, zou ik gewoon gaan roken', zegt een meisje.