Rivierkreeft bedreiging voor Leidse grachten: 'We lopen achter de feiten aan'

De Amerikaanse rivierkreeft en andere schadelijke diersoorten zijn 'een ernstige bedreiging voor de Leidse grachten'. Dat ziet stadssnorkelaar Aaf Verkade. Ze doet er in Leiden alles aan om het tij te keren. 'We lopen achter de feiten aan, dit probleem speelt al dertig jaar.'

Het is een wonderlijk gezicht. Aaf Verkade snorkelt met een gifgroen hesje door de Leidse grachten. Ze is op jacht naar invasieve exoten, diersoorten die hier niet thuishoren en die schadelijk zijn. Achter haar dobbert een kleine rubberboot waar ze al haar vangsten ingooit.

Volgens Verkade gaat het om miljarden dieren en planten in Nederland. Als enige stadssnorkelaar van het land vangt zij invasieve exoten zoals Amerikaanse rivierkreeften, zwartbekgrondels en marmergrondels. Ook helpt ze mosselen om niet verstikt te worden door de driehoeksmossel, want die vouwt zich als het ware om de mossel heen waardoor deze niet meer kan ademen.

Dit is wat Aaf ziet als ze het water afspeurt:

Invasieve exoten vormen een ernstige plaag voor de grachten en rivieren. Deze planten- en diersoorten hebben zich buiten hun oorspronkelijke leefgebied verspreid, kunnen zich snel voortplanten en passen zich snel aan nieuwe omgevingen aan. Zo komen er verstoringen van de lokale ecosystemen en bedreigt de inheemse soorten.

Bovendien hebben invasieve planten vaak een negatieve invloed op de waterkwaliteit. Ze kunnen volgens Verkade de doorstroming van water belemmeren, waardoor het zuurstofgehalte afneemt en het water troebel wordt. Dit heeft een negatief effect op de overleving van inheemse planten en dieren.

Daarnaast hebben invasieve dieren, zoals de Amerikaanse rivierkreeft, ernstige gevolgen voor het ecosysteem, merkt Verkade. Ze kunnen de lokale voedselketens verstoren.

En rivierkreeften kunnen schade toebrengen aan oevers door holen te graven, wat kan leiden tot verzwakking van de waterkant. 'Ik heb al op veel plaatsen gezien dat zwangere rivierkreeften ervoor zorgen dat er sinkholes ontstaan en dat is een ernstige bedreiging voor de Leidse grachten', vertelt de adviseur stadsgrachten. 'Kijk, dit probleem speelt al dertig jaar, maar er is nooit adequaat op ingespeeld.'

'If you can't beat it, eat it'

Het bestrijden van invasieve exoten in de grachten en rivieren is complex. Maar Verkade heeft wel oplossingen. 'If you can't beat it, eat it', zegt ze. 'Laten we kreeftenfestivals organiseren. Versoepel de regelgeving voor sportvissers en zet de Amerikaanse rivierkreeft op het menu. Op die manier zou je deze exoot uit het water krijgen en in de pan kunnen hakken, maar wel op een diervriendelijke manier.'

Daarnaast pleit ze voor een stadssnorkelaar in iedere stad in Nederland. 'Om op die manier de exoten in bedwang te houden.'