Een mannetje met een bril en ontploft haar, dat is een wetenschapper volgens kinderen en dat moet veranderen

Er moet meer aandacht komen voor de positie van vrouwen in de wetenschap. Dat vinden universitair docenten Sanne Frequin en Marij Swinkels, die beiden lesgeven op de Universiteit Utrecht (UU). "Als je kinderen vraagt een wetenschapper te tekenen, tekenen ze over het algemeen toch een man met bril en ontploft haar", vertelt Swinkels. "Dat moet veranderen."

De twee docenten van de UU stellen dat niet voor niets vandaag, op de internationale dag van vrouwen en meisjes in de wetenschap. Ook meisjes, want juist die groep moet bereikt worden in de ogen van Swinkels. "Het enthousiasme start natuurlijk daar. Als je ze op jonge leeftijd al niet weet te prikkelen, te overtuigen dat wetenschap leuk is en dat het ook iets voor hen is, komen we nooit aan betere cijfers."

Want op universiteiten is op dit moment zo'n 30 procent van de hoogleraren vrouw. Te weinig, vindt kunsthistoricus Frequin. "Vooral omdat we zien dat veel vrouwen niet doorstromen. Niet omdat ze dat niet willen of kunnen, maar omdat andere dingen hen belemmeren." Als voorbeeld noemt ze het krijgen van kinderen. "Dat blijkt voor vrouwen toch echt een probleem te zijn voor hun carrière."

Mannelijke wereld

Swinkels wijt dat vooral aan het systeem in Nederland. "Dat is redelijk mannelijk ingericht", vindt ze. "Er zijn redelijk wat onbewuste neigingen die mannen een streepje voor geven. Dat zie je bijvoorbeeld terug in onderwijsevaluaties, waar mannen overwegend beter worden geëvalueerd dan vrouwen. Of dat mannelijke onderzoekers vaker geciteerd worden en daarmee serieuzer worden genomen. En natuurlijk het feit dat mannen over het algemeen beter betaald worden voor hetzelfde werk."

Als wetenschapper merkte Frequin een aantal jaar geleden zelf hoe de wetenschappelijke wereld is ingericht, toen ze kinderen kreeg. "Een kind krijgen is natuurlijk sowieso pittig. En als je net bent bevallen, werkt je brein gewoon even minder goed. Dat was wel lastig, zeker in een heel hiërarchische structuur met veel deadlines. Je moet publiceren, publiceren, publiceren. Dat wordt van je verwacht."

Swinkels noemt haar terugkomst na het krijgen van een kind juist als iets dat vanuit haar werkgever goed werd aangepakt. "Toen ik mijn zoon kreeg en terugkwam in de wetenschap, was er bij mijn faculteit bewust beleid voor vrouwen die na hun zwangerschapsverlof terugkwamen. Dus je ziet wel dat er positieve dingen gebeuren om de situatie om te draaien."

Meer goede wetenschappers

Toch is een dag als vandaag volgens beide docenten een goed moment om de positie van vrouwen in de wetenschap nog maar eens tegen het licht te houden. Want volgens Swinkels is het promoten van meer vrouwen in de sector niet alleen goed voor de diversiteit, maar komt het ook de kwaliteit van de wetenschap ten goede. "Je hoort vaak dat kwaliteit leidend moet zijn, maar dan moet iedereen wel dezelfde kansen hebben om die kwaliteiten te ontplooien. Als meer mensen die kans krijgen, betekent dat ook meer goede wetenschappers."

Frequin is vooral blij dat er steeds meer over dit onderwerp wordt gesproken. "Er wordt heel breed aan de bel getrokken. Door zowel vrouwelijke als mannelijke hoogleraren overigens. Een dag is vandaag is ook supergoed. Want dan praten we er weer even over met elkaar."