‘Vahstal-conflict kost Amersfoort mogelijk minstens 48 miljoen’

De gemeente Amersfoort moet mogelijk 48 miljoen euro betalen als de claim van projectontwikkelaar Hans Vahstal volledig wordt toegewezen. Dat meldt journalist Miro Lucassen, die vandaag een zitting in de zaak tussen de gemeente en Vahstal bijwoonde. Over mogelijke schadevergoedingen in het slepende conflict werd lange tijd vooral gespeculeerd, maar nu zou de gemeentelijk advocaat zich toch een bedrag van tientallen miljoenen hebben laten ontvallen. Exclusief rente.

Lucassen, die het conflict al jaren volgt en dat beschreef in het boek Vahstal versus Amersfoort, noemt het noemen van het bedrag opvallend. “We hebben allemaal zitten rekenen op bierviltjes, en dat het om tientallen miljoenen zou gaan is niet gek”, zegt hij tegen RTV Utrecht.

“Maar het is voor het eerst dat er een concreet bedrag werd genoemd. Het kan een poging zijn om de andere partij in diskrediet te brengen. Als in: kijk eens wat een geldwolf die Vahstal is. Maar die gemeentelijke raadsman heeft niet gedaan wat zijn opdrachtgever wil, en dat is de boel onder de pet houden.”

Lucassen schrijft ook dat de inzet van de gemeente zelf vele malen lager is. “Een factor tien minder”, zou de Amersfoortse advocaat hebben gezegd toen de rechter vroeg welk bedrag de gemeente zelf redelijk vindt als vergoeding voor de door Vahstal misgelopen woningbouwprojecten.

Jaren '70

Het conflict tussen Vahstal en Amersfoort vindt zijn oorsprong aan het eind van de jaren '70, wanneer Vahstal zijn werk als woningbouwer begint en ziet dat Amersfoort wil uitbreiden. Hij besluit een aantal weilanden rond de stad te kopen, maar de toenmalig wethouder was daar niet van gediend.

Na gesprekken met het stadsbestuur zegde Vahstal zijn contracten met de boeren op. In ruil daarvoor zou hij later een ander project door de gemeente toegewezen krijgen. Een paar jaar later gingen andere bouwers toch met de grond aan de slag, tot verontwaardiging van Vahstal.

Gemeente komt afspraken niet na

Wat daarop volgt is een jarenlange discussie over het al dan niet nakomen van afspraken. Daarom sluiten de gemeente en de vastgoedontwikkelaar in 1998 een overeenkomst: Vahstal mag 375 woningen in Amersfoort bouwen. Die overeenkomst wordt in 2005 nog eens benadrukt met de afspraak dat de gemeente tien jaar de tijd heeft om genoeg bouwmogelijkheden aan te bieden.

Volgens Vahstal is de gemeente die afspraken niet nagekomen. Hij vindt vooral dat hij te weinig opties in de lucratieve, luxe vrije sector heeft gekregen. Verder overleg met de gemeente heeft na jaren steggelen volgens hem geen zin meer en daarom start hij een bindend adviesprocedure.

Een driekoppig team van onafhankelijke juristen komt eind 2020 tot de conclusie dat de gemeente tekort is geschoten in haar aanbod tot woningbouw aan Vahstal. Van de 375 woningen die de gemeente aan had moeten bieden, heeft dat voor 131 stuks op een correcte manier plaatsgevonden. Voor de overige 244 woningen is dat niet het geval, waardoor Vahstal volgens de commissie aanspraak maakt op een schadevergoeding.

Jarenlange geheimhouding

Over de zaak werd jarenlang gespeculeerd en in het geheim vergaderd, maar nu lijkt er in de openbaarheid een bedrag op tafel te liggen. Met de zitting van vandaag hoopt de gemeente het bindende advies van 2020 te vernietigen. Volgens de gemeentelijke adviseurs en juristen zouden er verschillen zijn geweest tussen een eerste tussenbeslissing en de einduitkomst, wat het hele oordeel van de drie onafhankelijke juristen ongeldig zou maken.

Volgens Vahstal’s advocaat is deze gang naar de rechter een laatste stuiptrekking van Amersfoort. “De gemeente is het gewoon niet eens met de uitspraak. Het net sluit zich, dit is de laatste wanhoopspoging van gemeente om er onderuit te komen”, citeert Lucassen de raadsman.

'Onvoorstelbare verkwisting van publieke middelen'

“Als de gemeente de overeenkomst was nagekomen door bouwgrond te leveren, was de schade nul komma nul euro geweest. Al dat traineren verveelvoudigt het bedrag, een onvoorstelbare verkwisting van publieke middelen”, zou de advocaat nog hebben gezegd.

De rechter doet 17 november uitspraak over het al dan niet vernietigen van de bindende uitspraak. De hoogte van de schadeclaim wordt tijdens een aparte procedure behandeld, waarvan de eerstvolgende in december gepland staat. Opnieuw achter gesloten deuren.