Hoogleraar Goffe Jensma met pensioen, ongerust over toekomst studie Fries

Goffe Jensma, hoogleraar Fries, maakt zich zorgen over de toekomst van de studie Fries in Groningen. Jensma gaat zelf met pensioen. Met gemengde gevoelens, want een opvolger is nog niet benoemd.

Jensma heeft zijn kamer bij Rijksuniversiteit Groningen deze week ontruimd vanwege zijn emeritaat. "Ik deed de deur dicht en de kamer was leeg. Dan ben je zelf ook een beetje leeg. Het was beslist geen prettig gevoel."

Hij heeft ook geen prettig gevoel over de toekomst van de studie Fries. "Ik ben er niet gerust op dat het na mijn vertrek goedkomt."

In breder onderwijs

Toen Jensma begon, was het Fries in Groningen nog een zelfstandige universitaire studie. Tegenwoordig is het Fries onderdeel van de bredere studie 'Minorities and Multilingualism.'

Deze verbreding biedt kansen, maar is volgens Jansma ook een risico. "Meertaligheidsonderwijs kan nooit de plaats innemen van onderwijs in en van het Fries, op academisch niveau." Jensma stond zelf aan de wieg van de bredere studie.

Die stap was toen nodig om een studie Fries aan de universiteit van Groningen overeind te houden. Dat was onzeker vanwege de bescheiden aantallen studenten.

Te weinig ruimte voor volwaardige studie

Maar na verloop van tijd werd volgens Jensma duidelijk dat er ook nadelen zitten aan 'Minorities and Multilingualism.' Het gevolg van de brede opleiding is dat niet alleen de studenten, maar ook de docenten uit heel Europa komen.

"Daardoor dreigt een herkenbaar stukje Fries aan de universiteit te verdwijnen. Om het Fries op peil aan te bieden. heb je een ploeg mensen nodig met kennis van alle facetten van het Fries, zoals de geschiedenis, de literatuur en het Oudfries."

Jensma vindt dat er op dit moment eigenlijk te weinig ruimte en tijd is voor een volwaardige universitaire studie Fries.

De buitenlandse studenten hebben volgens Jensma ook geen verbinding met de Friese gemeenschap. "Ze houden meer afstand. De opleiding kwam daardoor in een ivoren toren terecht."

Als voorbeeld neemt Jensma de zogenoemde 'dialectbus', waar de studierichting mee door de provincie reist. "Studenten vragen de mensen dan: kunt u een paar woorden Fries of Gronings spreken? Daarover verschijnt dan later een publicatie in het Engels."

In 2020 maakte Goffe Jensma in samenwerking met de studie Fries van NHL Stenden een uitgebreid plan voor een masterstudie Fries aan Campus Fryslân van de universiteit, in Leeuwarden.

Het college van bestuur van de Rijksuniversiteit wees het plan echter af, omdat het te weinig studenten zou trekken. Jensma is het daar nog steeds niet mee eens.

Jensma zegt: "Fries zal nooit veel studenten trekken. Maar als er externe financiering voor is, hoeft dat toch geen probleem te zijn? Waarom zou zoiets niet kunnen bestaan? Ik heb nooit antwoord gekregen op die vraag."

Er is wel behoefte aan

Volgens Jensma is er in Friesland behoefte aan mensen met kennis van taal, geschiedenis, literatuur en erfgoed. Bijvoorbeeld voor functies in de journalistiek of bij de verschillende Friese instellingen. Jensma merkt in ieder geval dat zijn oud-studenten vrij gemakkelijk aan werk komen en het vaak ook goed doen op hun werkplek.

Jensma is nog steeds van mening dat er een masterstudie Fries moet komen in Leeuwarden. "In de Friese infrastructuur is er behoefte aan mensen die goed Fries kunnen schrijven en ook kritisch kunnen nadenken."

Jensma noemt het 'beschamend' dat de Friezen in de leiding van de universiteit, zoals Jouke de Vries van het college van bestuur, zich niet meer inspannen voor de studie Fries.

Afscheid en opvolging

Jensma heeft vanwege de moeilijke verhouding met de leiding van de faculteit en universiteit besloten af te zien van een officieel afscheid op de universiteit.

Er komt wel een afscheid in het Provinciehuis aan het einde van het jaar. De provincie Friesland draagt structureel financieel bij aan de hoogleraar Fries in Groningen en heeft zodoende ook een directe relatie met Jensma.

De voorlichtingsafdeling van Rijksuniversiteit Groningen laat in een reactie weten dat er wordt gewerkt aan de opvolging van Jensma. De faculteit Letteren streeft ernaar om nog deze maand bekend te maken wie de nieuwe hoogleraar Fries wordt.