Geen lunch, geen ouderbijdrage en zelfs douchen op school; armoede sijpelt scholen binnen
Kinderen zonder ontbijt of lunch, een lege laptop omdat ze thuis niet op kunnen laden en ouders die de vrijwillige ouderbijdrage niet kunnen betalen. Voorbeelden die tekenend zijn voor wat veel scholen dit jaar merken; er komt minder geld binnen bij ouders én de armoede in de klas is meer en meer zichtbaar. En ook op basisscholen groeit de armoede. De hoge energierekeningen en de dalende koopkracht zijn de boosdoeners.
Betalingsregeling om ouderbijdrage te betalen
Een van de pijnpunten is de ouderbijdrage, waarvan schoolreisjes, excursies en activiteiten worden betaald. Hoewel die niet verplicht is, voelt het voor veel ouders als een molensteen om de nek. Vorig jaar waren er al minder ouders die een bijdrage betaalden. Maar dit jaar zijn het de externe omstandigheden als de gasprijzen en dalende koopkracht die het betalen de das omdoen. Ouders komen moeilijk rond en dan is de vrijwillige ouderbijdrage op basis- en middelbare scholen een van die posten waarop ze kunnen bezuinigen. Met als gevolg dat scholen minder geld binnenkrijgen, terwijl ze wel alle kinderen hetzelfde moeten bieden. Uiteindelijk gaat dat ten koste van het aanbod.
Scholen moeten kritisch kijken naar de activiteiten die ze dit jaar aanbieden
Soms wordt er nog gezocht naar oplossingen. Op het Kalsbeek College in Woerden vragen ouders betalingsregelingen aan om tóch de vrijwillige ouderbijdrage dit jaar te kunnen betalen. “Of ze proberen elders aan te kloppen om een deel van de kosten op zich te nemen”, zegt Charlotte de Heij van de school.
Kritisch kijken naar activiteiten die je aanbiedt
Er komt veel minder geld binnen voor scholen horen ook de VO-raad (voortgezet onderwijs) en de PO-raad (basisonderwijs). Bij die laatste is het probleem iets minder groot omdat de ouderbijdrage in het basisonderwijs doorgaans een flink stuk lager is dan die van het voortgezet onderwijs. Toch kan dat op termijn zorgen voor problemen.
“Als te weinig ouders betalen dan kunnen niet alle activiteiten die scholen aan willen bieden, doorgaan”, zegt Henk Hagoort, voorzitter van de VO-raad. “Scholen zullen dus kritisch moeten kijken naar welke activiteiten ze de kinderen aanbieden.”
Geen eten in de rugzak
De armoede gaat verder dan het niet kunnen betalen van activiteiten, zegt Hagoort. “Ik was laatst op een school in Eindhoven en daar zeiden ze dat sommige kinderen na schooltijd langer op school blijven en zeggen: ‘Hier is het tenminste warm’. Er zijn meer en meer kinderen die geen ontbijt of lunch meehebben. Kinderen komen lastig in een goede leerhouding als ze slecht hebben gegeten. Door corona was er al leerachterstand. Dus we maken ons wel zorgen.”
Om die reden kondigde de gemeente Utrecht eind vorige week al aan vaart te maken met het verzorgen van schoollunches voor arme kinderen. Te denken valt aan een mobiele lunchkar en sommige scholen hebben een broodlokaal ingericht.
Broodlokaal
Utrechtse scholengroep Nuovo heeft vijftien scholen in en rondom Utrecht en heeft recent op een van haar scholen zo’n broodlokaal vast ingericht. “De leerlingen kunnen daar heel laagdrempelig een broodje smeren”, zegt Muriëlle van der Voort, bestuurslid van de scholengroep. “Ze kunnen binnenlopen onder het mom van ‘ik ben mijn ontbijtje vergeten’. We willen het zo laagdrempelig mogelijk houden omdat er nog schaamte zit rond armoede.”
Ook bij deze scholengroep wordt de ouderbijdrage minder betaald en is de stijgende armoede in de klas goed te merken. “Er zijn meer en meer kinderen zonder ontbijt of lunch. Sommige leerlingen komen met lege laptops op school omdat ze die thuis niet op kunnen laden”, vertelt Van der Voort.
Ook geldproblemen onder personeel
Niet alleen bij leerlingen sluipt de armoede de scholen van Nuovo binnen, ook het personeel raakt in de knel. “We hebben collega’s die heel erg geraakt worden door de stijgende prijzen. Sommigen vragen of ze hier op school mogen douchen. Dat is schrijnend want dan hebben we het over mensen met middeninkomens.”
De VO-raad hoort ook over armoede onder personeel. Hagoort raadt scholen aan om dan ook niet alleen naar kinderen om te kijken maar ook naar het eigen personeel. “Misschien is iemand al geholpen met een voorschot op de eindejaarsuitkering.”
Ook zegt Hagoort dat scholen goed moeten opletten bij de verplichte schoolkosten die er altijd zijn, zoals een rekenmachine of een atlas. “Als je ouders vraagt die dingen te kopen kun je zomaar iemand in de problemen brengen. Een beetje oog voor elkaar en maatwerk, dat helpt al.”