Friese boeren gooien broccoli op de mesthoop, ze krijgen het niet verkocht

De broccoli ligt bij de strontbult. Het zit twee boeren in Sexbierum-Pietersbierum flink dwars: ze krijgen het niet verkocht. In de coronapandemie nam de vraag naar hun biologische producten toe, maar die interesse is nu weer weg.

De Europese Commissie wil dat voor 2030 een kwart van de landbouw biologisch wordt, maar volgens boeren kiest de consument structureel voor de goedkoopste optie.

Jurjen Bruinsma is onder de naam Waddengeluk boer in Sexbierum. Hij verkoopt biologisch-dynamische broccoli, ook voor de export. "Als we dat niet doen, dan hebben we sowieso geen renderend bedrijf. Wij werken samen met een geitenhouderij en zijn een kringloopbedrijf."

Geen ruimte in de markt

Vorig jaar werkte hij goed. "Toen zat er tijdens de coronatijd flink wat groei in de export. Zij hopen dat het zou doorzetten, maar dat is niet zo", vertelt Bruinsma. "Er is nu te veel. Wat we op contract hebben, wordt afgenomen. Maar er zit helemaal geen ruimte in de markt."

De export hoeft de broccoli niet, terwijl dat wel het grootste deel is. "De markt zit tjokvol. Voor ons gevoel is dit de beste broccoli die er bestaat. Dan is het wel zuur als je geen afzet hebt."

Een zelfde verhaal geldt voor Reinder de Jong, boer op de biologische boerderij Lyts Ropta in Pietersbierum. Ook hij moet groente weggooien. "Omdat de kleur niet helemaal mooi is, staat ons maar één ding te doen. Het is zwaar frustrerend."

De Jong: "Je steekt er zoveel tijd, arbeid en liefde in, met het hele gezin. En dan is het eindresultaat dat het op de mesthoop ligt. Dat is moeilijk te verkroppen."

Het voelt wrang voor hem. "De hele wereld moet biologisch en kringloop, nu snijden we broccoli en nu kunnen we ze niet kwijt. Want de kleur is niet helemaal mooi. Uiteindelijk is er gewoon te veel." Het geldt evengoed voor zijn bloemkool als voor zijn broccoli.

Het is niet de eerste keer dat boer De Jong met groenten blijft zitten. In maart van dit jaar ging een deel van zijn rode bieten naar Oekraïne.

Kringloopkopen

Bruinsma hoopt dat mensen bewuster kopen in de supermarkt. "Dat is de basis. Niet 'eens een keer' biologisch, maar altijd die producten kopen. Wat je koopt is belangrijker dan wat je stemt", zo denkt hij. "Iedereen praat wel over de kringlooplandbouw, maar je moet een kringloopmaatschappij hebben. Het moet worden afgenomen, anders is het trekken aan een dood paard."

Maar de praktijk is weerbarstiger. "Ik denk dat mensen het belangrijker vinden om twee keer op vakantie te gaan dan dat ze meer aan eten uitgeven." Zonde, vindt Bruinsma. Ook voor het bedrijf. "Je bent met een man of zeven aan het oogsten, planten doe je met vijf man. Er zitten veel uren in."

De Jong kan echter wel begrip opbrengen voor de consumenten die het moeilijk hebben. "Ik kan me voorstellen dat een groep het uit principe altijd biologisch kocht, maar het budget op dit moment gewoon niet heeft door de hoge gas- en elektriciteitsprijzen. Die geluiden horen we ook wel van mensen die voor ons op de markt staan in Groningen."

Toch houdt Bruinsma vertrouwen in zijn manier van werken. "Het biologische is een overtuiging. Ik kan alles zo in mijn mond steken wat er op dit veld staat. Ik ga niet terug."

Daar kan zijn collega De Jong hem wel in vinden. "De moed zakt je in de schoenen en op de donkerste dagen denk je: we stoppen maar met die rotzooi. Maar gelukkig hebben we het mooiste beroep dat er is. Het is een natuurlijker product, niet opgejaagd door kunstmest. Als je een mooie bak bloemkool of broccoli snijdt, dan krijg je daar ook weer energie van."