Muziekgigant Universal pakt Utrechtse podcastmakers aan

Platenmaatschappij Universal Music heeft muziekpodcasts op de korrel. Komt er in een podcast muziek voor die eigendom is van de platenmaatschappij, dan volgt een waarschuwing, wordt de uitzending offline gehaald en uiteindelijk worden alle afleveringen verwijderd. De maatregelen treffen in ieder geval twee Utrechtse podcastmakers.

"Wat je krijgt is een Takedown Notice", vertelt David Achter de Molen. Een (waarschijnlijk automatisch) bericht van Universal Music waarin staat dat de podcastmaker gebruik maakt van muziek waar niet voor betaald is. Dus moet de aflevering offline. "Dat is niet zo'n ramp, maar als dat drie of vier keer gebeurt, wordt je hele podcast verwijderd." Achter de Molen benadrukt dat makers van muziekpodcasts wel willen betalen, maar dat Universal de rechten simpelweg niet vrijgeeft bij licentiebureau Sena.

Achter de Molen werd bekend als zanger van John Coffey maar richt zich de laatste jaren vooral op podcasts. Zijn bedrijf Het Podcast Kantoor maakt podcasts voor bijvoorbeeld Netflix, de AIVD en het College voor de Rechten van de Mens.

Én hij maakt Klap van de Molen, volgens zijn website: 'Een twee-wekelijkse podcast over muziek, met gasten van wie ik vind dat ze iets heel goed doen óp het podium, of juist daarachter.' De podcast bespreekt nieuwe muziek, aan de hand van fragmenten van een seconde of dertig.

Paul Nederveen, als dj bekend als St. Paul, heeft niet eens een waarschuwing gehad. Zijn podcast werd plots verwijderd, alleen de laatste aflevering staat nu nog online. Hij maakt voor TivoliVredenburg de podcast St. Paul's Boutique. Een combinatie van nieuwe muziek, oude muziek en interviews (over muziek, uiteraard).

David en Goliath

In eerste instantie voelt het wel een beetje als het grote boze Universal tegen de kleine podcastmaker, zegt Nederveen. "Wie kun je hier op aanspreken? Je weet dat het gereguleerd is vanuit Californië (het hoofdkantoor van Universal staat in het Amerikaanse Santa Monica, red). Daar is gewoon geen beginnen aan."

Universal Music Nederland is niet bereikbaar voor commentaar. Het telefoonnummer van het kantoor is Hilversum is afgesloten, op de website staat geen contactpersoon voor vragen van de pers en op vragen via het contactformulier op de website wordt niet gereageerd.

Een dag nadat RTV Utrecht contact zoekt met Universal vertelt Paul Nederveen dat de platenmaatschappij wel contact met hem heeft opgenomen. Hij mag vertellen dat er een werkgroep in het leven is geroepen. "Ik word daarvan op de hoogte gehouden en ze zijn aan het proberen dit te regelen." Ook Achter de Molen bevestigt dat Universal contact met hem heeft opgenomen, nadat hij eerder op mailtjes geen reactie kreeg.

"Mijn grootste bezwaar is dat de majors een 'one size fits all'-strafmaat gebruiken", zegt Nederveen. Niet elke podcast is hetzelfde, wil hij maar zeggen. Bovendien zijn de makers overtuigd dat hun podcasts alleen maar nieuwe luisteraars oplevert.

Clicks zijn koning

Achter de Molen vergelijkt podcasts met de begindagen van de radio, ook toen maakte de muziekindustrie zich zorgen over mogelijke inkomstenderving. "Podcasts zijn redelijk nieuw, het wegennetwerk lijkt er nog niet te liggen." Volgens de Klap van de Molen-maker is het logisch dat er uiteindelijk geld tegenover het gebruik van de muziek staat, zoals dat ook op de radio gebeurt. "Maar hoeveel dat is kan je over praten."

"Ik zie mezelf als meesterplugger", zegt Nederveen. Luisteraars leren via hem nieuwe muziek kennen. "Wat is dan het verschil tussen een playlist en een podcast?" Maar de DJ weet ook dat een luisteraar via een podcast de platenmaatschappij geen clicks oplevert, en dus geen geld. "Maar dat is flauw om als argument te gebruiken. Dat kan je best oplossen met wat digitale magic."

Wie in ieder geval wel in hun portemonnee wordt geraakt, zijn de podcastmakers. "Het is waar ik mijn geld mee verdien, en waar ik ook netjes voor afdraag", zegt Achter de Molen. Want de podcastmakers betalen wél licentiekosten aan BumaStemra, zodat de schrijvers van de nummers betaald worden. Maar het licentiebureau gaat dan weer niet over de opnamerechten, die dus in dit geval bij Universal liggen.

Achter de Molen vreest dat de afleveringen die nog online staan volgende week offline worden gehaald. Hij bedacht daarom een alternatief. Hij gaat alle nummers (zo'n 600 in 120 afleveringen), vervangen door één nummer. Op sociale media deed hij een oproep.

Of de podcast dan nog luisterbaar is? "Nee dat wordt helemaal kut. Dan introduceren wij een artiest met een goed verhaal erbij en dan krijg je Flappie van Youp van 't Hek."

Voor dj St. Paul is het een hard gelag dat zijn podcast nu dreigt te verdwijnen. Als dj zag hij zijn inkomsten bron al verdampen door de coronacrisis. Het was schrapen de afgelopen maanden, met creatieve oplossingen wist hij de eindjes toch aan elkaar te knopen. "De podcast was nu m'n wekelijkse ritme, en ook een lifeline, dat is dan weer typisch dat zoiets wegvalt en je opnieuw moet gaan kijken."

De van nature optimistische Nederveen werd er cynisch van, zegt hij zelf. Toch, een positieve bijwerking: "Dat je erachter komt dat je nog steeds niks liever doet dan met muziek bezig zijn. Dit is echt waarvoor ik op aarde gezet ben en wat ik wil blijven doen."

"Ik wil hoe dan ook het eind van deze tunnel halen en onderweg in die tunnel zoveel mogelijk muziek laten klinken. Ik ben cynisch, maar strijdbaar."