De ster van het ijshockey is de achterneef van een Nederlandse verzetsheld
Op 15 augustus 2006 is heel Thunder Bay, een stad van zo'n honderdduizend inwoners aan Lake Superior, uitgelopen om de Stanley Cup te zien. Letterlijk.
Sinds jaar en dag is het gebruikelijk dat alle spelers van de kampioen van de Noord-Amerikaanse profcompetitie NHL de wanstaltig grote trofee een dagje mee naar huis mogen nemen.
Deze dag staat de Cup op de achterbank van Eric Staal, de dan nog 21-jarige aanvaller van Carolina Hurricanes.
Op weg naar zijn ouderlijk huis, een kwekerij van graszoden, staan de mensen in de rij in afwachting van hun lokale held. Iedereen kent de jonge ijshockeyer en de ijshockeyer kent iedereen.
'Where is Opa? Where is Oma?'
Geduldig laat Staal zichzelf op de foto zetten. Wie dat wil mag de Stanley Cup aanraken. Natuurlijk wordt Staal vastgelegd met de trots van het familiebedrijf, een blauwe tractor.
Dan richt Staal zich tot zijn ouders Henry en Linda. "Where is Opa?", vraagt hij. "Where is Oma? Let's go there."
Staal is door en door Canadees, een geboren ijshockeyer met een voorliefde voor kou en bodychecks. Maar als het gaat om zijn grootouders, dan dringt opeens Nederlands door in zijn spraakgebruik.
Opa Jan en oma Lammie emigreerden in 1951 vanuit het noorden van Nederland naar Ontario. Jonge twintigers waren ze. De Tweede Wereldoorlog had een zware wissel getrokken op het leven van het pasgetrouwde stel. Weg wilden ze, een nieuw leven tegemoet.
In de oorlog had de boerderij in Hollandscheveld, waar oma Lammie opgroeide, meerdere joodse onderduikers verborgen. Niet gek als je bedenkt dat ze een nichtje was van Johannes Post, de leider van het ondergrondse verzet in Noord-Nederland.
Duitse soldaten
Het waren niet alleen joodse onderduikers die op de familieboerderij een veilig heenkomen kregen. In de nadagen van de oorlog gaf de familie ook onderdak aan twee Duitse soldaten, op de vlucht voor de geallieerden.
Oma Lammie vertelde erover in 2006 aan ijshockeyverslaggever Scott Burnside van ESPN. "Ze waren doodsbang. We hebben gevraagd of ze hun wapens wilden afgeven en hebben ze eten en een slaapplaats gegeven."
Documentairemaker Geertjan Lassche maakte in 2019 de 2Doc-documentaire 'De erfenis van een verzetsheld', waarin hij de kinderen van Johannes Post aan het woord liet. Voor onderduikers en het verzet was Post van onschatbare waarde, maar zijn idealistische keuzen hadden grote gevolgen voor zijn gezin.
Opa John - zoals hij zich in Canada noemde - overleed in 2008. Oma Lammie bleef tot haar 94ste de grootste fan van haar ijshockeyende kleinzoons. Want niet alleen Eric speelde zich in het pantheon van de NHL. Ook zijn jongere broers Jordan en Jared hebben een Stanley Cup achter hun naam.
Triple Gold Club
Maar alleen Eric is lid van de prestigieuze Triple Gold Club: het selecte gezelschap van ijshockeyers die de Stanley Cup wonnen, wereldkampioen werden én olympisch goud in de kast hebben liggen.
Een jaar na de NHL-titel werd Staal met Canada wereldkampioen in Moskou. En in 2010 was hij een belangrijke pion in de Canadese ploeg die in het eigen Vancouver de olympische titel greep in een zinderende finale tegen de Verenigde Staten.
In zeventien jaar speelde Staal liefst 1.293 wedstrijden in de NHL. Daarin maakte hij 441 goals en gaf hij 593 assists. Op basis van zijn statistieken hoort Staal tot de beste zestig spelers aller tijden.
Een grote meneer, kortom. Maar wel een in de herfst van zijn loopbaan.
Doodongelukkig
In januari 2020 werd Staal voor de zesde keer gekozen voor de All Star Game. Korte tijd later werd hij geëerd met zijn 1.000ste punt in de NHL. En met zijn team Minnesota Wild lag hij op koers voor de play-offs, toen het seizoen werd afgebroken vanwege de coronapandemie.
Wat Staal toen nog niet wist: zijn tijd bij de Wild zat erop. Linda, de echtgenote van Staal, weet het moment nog precies. "Eric was aan het werk in de tuin", vertelde ze aan The Athletic. "Toen hij binnenkwam, stond zijn gezicht op onweer. Hij zei: 'Het lijkt erop dat we moeten verhuizen. Ze hebben me verkocht aan de Sabres'."
Al snel werd duidelijk dat het gezin, met drie schoolgaande zonen, niet zou meeverhuizen naar Buffalo. Voor familieman Staal brak de moeilijkste periode uit zijn ijshockeyloopbaan aan.
Bij de Sabres kwam hij niet uit de verf. Het monotone leven in coronatijd maakte het er niet beter op. Bovendien overleed oma Lammie dat najaar op 94-jarige leeftijd. Staal was doodongelukkig.
Ieder ander zou in de late herfst van zijn loopbaan de pijp aan Maarten hebben gegeven, zou je zeggen. Niet Staal.
Aartsrivaal
Halverwege het seizoen werd hij overgenomen door Montreal Canadiens. Een gevoelige keuze. "We zijn allemaal opgegroeid als supporter van de Leafs", noemde broer Jordan, die stiekem hoopte op een familiereünie bij Carolina Hurricanes, het. "Maar voor Eric heeft het goed uitgepakt."
Met de Canadiens schopte Staal het opnieuw tot de finale om de Stanley Cup, zijn eerste sinds 2006. Maar na de verloren serie tegen Tampa Bay Lightning nam de Canadese topclub afscheid van de routinier.
Dat was het dan, dacht Staal.
Rond de jaarwisseling kreeg Staal opeens een telefoontje van de Canadese ijshockeybond. Of Staal, die sinds 2013 geen interland meer had gespeeld, zin had om mee te gaan naar Peking? De NHL had namelijk besloten toch geen spelers af te staan voor de Winterspelen.
Deze kans liet Staal niet liggen. Om wedstrijdfit te worden sloot hij zich zelfs even aan bij Iowa Wild, een opleidingsteam van Minnesota Wild.
Nu mag de 37-jarige Staal als aanvoerder waken over talenten als Owen Power (als eerste gekozen in de NHL-draft door Buffalo Sabres) en de pas 19-jarige Mason McTavish (derde in de draft, gekozen door Anaheim Ducks).
Toen Staal zijn eerste schreden zette in de NHL, was McTavish nog geen jaar oud.
Twaalf jaar na Vancouver krijgt de oudste Staal een kans op een tweede gouden plak. Zijn broers mogen niet van de NHL. Wie weet, misschien zit er ook voor Eric wel een nieuw profcontract in.
"Sommige dingen kun je niet controleren", zei Staal onlangs. "Het is grappig hoe de zaken soms lopen."
Canada begint het olympisch ijshockeytoernooi donderdag om 14.10 uur Nederlandse tijd met een groepswedstrijd tegen Duitsland. Zaterdag 5.10 uur is de kraker tegen de Verenigde Staten. Zondag 14.10 uur sluit Canada de groepsfase af tegen China.
