Vrouwen in de gevangenis: eind vorige maand waren het er 472 en jaarlijks zijn het er zo'n drieduizend. Hoe is het voor deze vrouwen om na hun straf weer aan de slag te gaan? NOS op 3 sprak met drie jonge (ex)-gedetineerde vrouwen over hun leven na de gevangenis.
Vanessa (niet haar echte naam) is 22. Ze zit nog tot juli vast in de vrouwengevangenis in Nieuwersluis. Dan heeft ze in totaal 22 maanden gezeten. Ze volgt een koksopleiding bij het Rotterdamse restaurant 'Rebelz aan de Rotte'. Daar gaat ze vier keer per week op eigen houtje heen, vanuit de gevangenis.
Bekijk onderstaande video over het project waar Vanessa aan meedoet.
Vanessa is de eerste die al in een vroege fase van haar detentie buiten de muren van de gevangenis mag werken. Dat kan door een pilot waarbij gevangenen meer verantwoordelijkheid krijgen.
Eigenlijk wilde ze bij de douane werken. "Dat kan niet meer met een strafblad", zegt ze. Dat ze die droom moest opgeven, vindt ze wel erg. "Maar misschien moest het zo zijn." Kok worden was haar tweede keus. "Mijn hele familie kookt, dus ik ook."
Kimberly (29) is al een paar jaar vrij en werkt ook bij Rebelz aan de Rotte. Ze wilde graag met speciale kinderen en jongeren werken en volgde hiervoor een hbo-opleiding tot sociaal pedagogisch hulpverlener. "Maar ik kreeg geen bewijs van goed gedrag, dus ik kon geen stage lopen en mijn diploma niet halen. Ik ga nu echt volledig voor het kok zijn."
Ik kreeg geen bewijs van goed gedrag, dus ik kon geen stage lopen en mijn diploma niet halen.
Karin Nijman, initiatiefneemster van het restaurant: "Een gedeelte van de vrouwen die in detentie zitten, werkt in de zorg of de kinderopvang." En dat zijn nou juist de beroepen waarbij een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) verplicht is. In beroepen waar dat niet zo is, zoals in de horeca, mag een werkgever zelf bepalen of deze een VOG nodig vindt.
Bij 'Rebelz aan de Rotte' is een VOG niet verplicht. De vrouwen krijgen bovendien extra tijd om werknemersvaardigheden, zoals op tijd komen, weer aan te leren. Nijman: "We houden rekening met het feit dat je moeite zou kunnen hebben om weer helemaal terug te keren in de maatschappij."
Detentie heeft me gered. Als ik niet vast had gezeten, was ik waarschijnlijk in een hele verrotte wereld terechtgekomen.
Beau (25, niet haar echte naam) is net drie weken uit de gevangenis. Zij werkt niet in het restaurant, maar is nog bezig met haar school. Beau is vastberaden om toch een VOG te krijgen en de zorg in te gaan. Ze wil graag als ervaringsdeskundige in een jeugdgevangenis gaan werken. "Voor mij is in principe alles mogelijk. Ik hoor nooit nee, tenzij het écht onmogelijk is", zegt ze.
Tijdens haar detentie kreeg Beau het voor elkaar om naar een reguliere vmbo-school te gaan. Daar is ze uniek in, volgens haar case manager. "Maar een VOG kan wel lastig worden. Beau gaf al voorlichtingen op scholen over haar ervaringen als gedetineerde. Dat kan misschien wel een rol spelen bij het krijgen van een VOG."
Beau zat vanaf haar zevende in internaten, bij pleeggezinnen en in jeugdgevangenissen. "Ik zeg altijd: detentie heeft me gered. Als ik niet vast had gezeten, was ik waarschijnlijk in een hele verrotte wereld terechtgekomen. Door al die cursussen en therapieën heb ik een andere kijk op mijn leven gekregen."
Wij zeggen juist altijd: behandel ze zoals ieder ander. Daar hoort verantwoordelijkheid bij.
Niet alle ex-gedetineerde vrouwen zijn zo gemotiveerd om te gaan werken als Beau, zegt haar case manager. Veel van hen zijn moeder. Motivatie ontbreekt vaak door de wens om voor de kinderen te zorgen. Of de vrouwen komen uit een milieu waar het niet gebruikelijk is om naar school te gaan en te denken aan een toekomst met een baan.
Andere obstakels zijn niet kunnen lezen en schrijven, agressieproblemen, een verslaving of psychische problemen. Daarnaast zijn zaken als een geldig identiteitsbewijs, een zorgverzekering of een bankrekening nog niet op orde.
De echte namen van Vanessa en Beau zijn bekend bij de redactie.