Veel Duitse jongeren kennen eigenlijk geen andere bondskanselier dan Angela Merkel, die al twaalf jaar aan de macht is. Er wordt om die reden zelfs gesproken over een Merkel-generatie.
Ook in Duitsland gaan er relatief weinig jongeren vandaag naar de stembus. Maar áls ze gaan, stemmen ze toch overwegend op de CDU, de partij van Merkel. Iedereen gaat er dan ook van uit dat Merkel voor een vierde keer bondskanselier wordt.
Wij vroegen vier jongeren van andere politieke stromingen wat zij vinden van Merkel en de Duitse politiek.
Ambros Tazreiter (28 jaar), Alternative für Deutschland
Ambros Tazreiter is lid van AfD, een rechts-populistische partij die anti-islam is en de grenzen op slot wil voor asielzoekers. Het ziet ernaar uit dat deze partij genoeg stemmen haalt om in het parlement te komen. Het is voor het eerst na de Tweede Wereldoorlog dat zo'n rechtse partij dat lukt.
"Ik ben bij de AfD gegaan, omdat zij als enige thema's durfden te bespreken die drie tot vier jaar geleden nog taboe waren. Als je bijvoorbeeld iets over criminele buitenlanders zei, was je meteen een nazi."
"Eerst wilde ik niet, maar toen kwamen de aanslagen bij Charlie Hebdo. Toen bedacht ik me: ik wil niet over veertig jaar wakker worden met de gebedsoproep van de moskee en dan denken: had ik veertig jaar geleden maar iets gedaan."
"Ik heb het gevoel dat Duitsland op weg is kapot te gaan en daar wil ik iets tegen doen. We hebben wel immigratie nodig, maar het asielrecht zou daar niet voor misbruikt moeten worden. Daarom hebben we ook dichte grenzen nodig, moeten we asielzoekers heel goed controleren en asielzoekers die afgewezen zijn massaal uitzetten."
Gabrielle Bertin (18 jaar), Pulse of Europe
Pulse of Europe is een beweging en geen politieke partij. Ze doen dan ook niet mee aan de Duitse verkiezingen. De beweging is voor een nog meer verenigd Europa, een soort EU-fanclub dus.
"Wat voor mij belangrijk is, is dat er veel mensen gaan stemmen. Want hoe meer mensen er gaan stemmen, hoe kleiner het aandeel van de AfD zal zijn. En dat is voor mij het allerbelangrijkst."
"Het is zo vanzelfsprekend dat de EU er is en dat ik overal vrij heen kan reizen. En ik geloof dat door de vanzelfsprekendheid mensen vergeten zijn hoe bijzonder dat is. Ik heb zelf Duits-Poolse-wortels en ik vind het belangrijk om voor Europa te strijden, omdat het een vredesproject was. Veel mensen komen uit Afrika en Azië en het is belangrijk dat er stabiliteit in Europa is, zodat we deze mensen kunnen helpen."
"In Duitsland zeurt men veel en je kan aan het gezeur merken hoe goed het eigenlijk met ze gaat. Het grootste probleem is waarschijnlijk dat de cappuccino twee euro duurder geworden is. Maar mensen hebben geen werkelijke existentiële problemen."
"Ik mag straks voor het eerst stemmen. Ik vind het goed dat Merkel bondskanselier is, ook al steun ik haar partij niet. Als ik zie hoe Merkel met Trump en Poetin omgaat, dan is ze een meester in de retoriek en ze blijft soeverein. Ze weet een pokerface te behouden."
Floris Beer (17 jaar), die Partei
Floris is de jongste kandidaat voor de Bondsdag. Hij zit bij die Partei, een satirische partij, die bijvoorbeeld heeft voorgesteld de bierprijs niet verder te verhogen. Ze hebben zetels in een aantal grote Duitse steden en eentje in het Europees Parlement. Maar de kans is klein dat ze bij deze verkiezingen genoeg stemmen binnenhalen om in de Bondsdag te komen.
"Deze verkiezingen worden heel spannend en interessant, omdat het politieke klimaat redelijk is opgehitst. Duitsland heeft meer democratie nodig en ook wat meer grappen in de politiek."
"Ik ben nu twee jaar bij die Partei en ik was daarvoor ook al politiek actief. Ik vind alleen stemmen geen optie. Als politicus kan je mensen ervan overtuigen dat ze moeten gaan stemmen en jongere kiezers aanspreken."
"We zijn voor een bovengrens van vluchtelingen: we zijn van mening dat Duitsland niet meer vluchtelingen op mag nemen dan de landen rond de Middellandse Zee."
"Natuurlijk heeft de partij ook serieuze onderwerpen. Je kunt niet overal satire van maken en niet iedereen begrijpt het ook. Dus moet je ook soms serieus zijn. Er zijn veel jongerenonderwerpen die tot nu toe bijna nog niet besproken zijn: hoe ze betere banen en betaalbare woonruimte krijgen."
Laura Schieritz (19 jaar), Freie Demokratische Partei
De FDP werd bij de vorige verkiezingen genadeloos afgestraft en haalde zo weinig stemmen dat ze niet in het parlement kwamen. Maar nu maakt de partij zelfs kans om in de regering te komen. Daar zou de populariteit van leider Christian Lindner weleens een grote rol in kunnen hebben. De partij heeft D66-achtige standpunten: zo willen ze beter onderwijs en meer digitalisering. Laura is kandidaat-parlementslid.
"De CDU in de regering en Merkel als kanselier: ik weet niet beter dan dat. Twaalf jaar is een lange tijd en Merkel is ook niet iemand die voor verandering en vooruitgang staat, maar eerder voor het in stand houden van de status quo. We hebben politiek nodig die meer op de toekomst is georiënteerd en die wat positiever is."
"Het land is een beetje ingedut en nu willen mensen meer debat en discussie in de politiek. Helaas zoeken velen hun toevlucht bij rechtse en linkse populisten. Je merkt al dat het klimaat en de gesprekscultuur rauwer wordt."
"Wij willen in gesprek komen met burgers uit alle politieke richtingen en dus willen we ook met de AfD praten. Het heeft geen zin om de ogen te sluiten en te doen alsof ze er niet zijn. We moeten met betere argumenten overtuigen dat de liberale politiek de betere weg is."
"Het is niet zozeer dat ik de politiek in ben gegaan omdat dingen mij storen in Duitsland. Het gaat heel goed met ons. We hebben een functionerende democratie en ik wil graag de kansen benutten die mij geboden zijn. Ik was eerst spreker op mijn school en heb me ervoor ingezet dat de fietsenrekken overdekt werden. Dat is gelukt en toen zag ik wat er mogelijk is als je je politiek inzet. En ik geloof dat veel meer jonge mensen dat ook moeten doen."