Schonere lucht en minder mensen. De lockdowns vanwege de coronacrisis zijn fijn voor de dierenwereld, maar er is ook een andere kant van de medaille. Stropers hebben in veel gebieden alle ruimte om te jagen. Veel (bedreigde) diersoorten lopen zo juist extra gevaar. Geld om het probleem aan te pakken is er vaak niet. Vooral nu er geen toeristen meer komen.
"Veel parken zijn afhankelijk van toerisme", zegt Liliana Jauregui van natuurorganisatie IUCN. "Door gesloten grenzen lopen parken ontzettend veel inkomsten mis die normaal worden gebruikt om rangers en toezichthouders mee te betalen. De kans dat een stroper wordt gepakt is kleiner." Daar komt bij dat regeringen andere prioriteiten hebben, waardoor stropers vrij spel hebben.
In onderstaande video duikt NOS op 3 dieper in de stroperij tijdens wereldwijde lockdowns. We spreken onder anderen met wildbeschermers uit Kenia, India en Suriname:
Elke van Gils, wildlife-expert van het Wereld Natuur Fonds (WNF), ziet ook dat het wegvallen van toerisme-inkomsten een enorme dreun is voor lokale gemeenschappen. "De wildlife-toerismesector in bijvoorbeeld Afrikaanse landen levert een zeer grote bijdrage aan de verlichting van armoede en aan behoud van natuur. Door corona bestaat het risico dat veel van wat in tientallen jaren voor de natuur en mensen is bereikt, verloren gaat door toename van de armoede en illegale activiteiten."
Daar komt nog bij dat stropen voor de lokale bevolking vaak een soort back-upplan is. Niet alleen parken, maar ook mensen leven van inkomsten uit toerisme. Wie geen geld meer heeft, kan gaan stropen. Doordat er in sommige gebieden helemaal geen toezicht meer is, is de kans om gepakt worden heel erg klein. "En mensen hebben toch gewoon cash nodig", zegt Jauregui van het IUCN. Een jaguar, waar mensen duizenden dollars voor neertellen, is dan snel verkocht.
Toch ziet het WNF niet overal een toename van stroperij: "In Zimbabwe melden collega's dat stroperij van neushoorns nog nooit zo laag is laag geweest." Dat kan er volgens Van Gils op wijzen dat de internationale criminele netwerken even op pauze zijn gezet door het sluiten van de grenzen.
De lijn tussen crimineel stropen en stropen om te overleven is dun.
Bas Verschuuren, onderzoeker en docent aan Wageningen University, was betrokken bij een wereldwijd onderzoek naar de impact van corona op beschermde natuurgebieden. Hij zegt dat het zelfs mogelijk is dat mensen die eerst als natuurbeschermer werkten, nu zijn gaan stropen. "De lijn tussen crimineel stropen en stropen om te overleven is dun. Ja, er is een grote illegale handel, maar deze handel maakt ook handig gebruik van de mensen die met de handen in het haar zitten en niet meer voor hun gezin kunnen zorgen."
Bovendien: het is lastig om als je een stroper pakt, uitzonderingen te maken. "Je kunt niet tegen de een zeggen dat hij crimineel is, terwijl je voor de ander die je betrapt hebt een crowdfundingsactie organiseert omdat hij voor z'n gezin zorgt."
Vaak leefde de lokale bevolking al van de jacht op wild, voor een gebied tot beschermde natuur bestempeld werd. Als jacht binnen het park niet meer mag, wordt jagen stropen - en dat is illegaal.
Verschuuren: "Ik wil niets goedpraten, de impact van illegale jacht op de dierlijke populaties is desastreus. Maar het welzijn van lokale bevolkingen zou bij het creëren van natuurparken tot één van de kernpunten moeten behoren, anders streeft het creëren van zulke parken zijn doel voorbij. De bevolking zou moeten meeprofiteren van het ontstaan van beschermde natuurgebieden."
Als het toerisme weer op gang komt, zullen de nationale en lokale economieën waarschijnlijk een boost krijgen. Maar meer toeristen zijn niet per se de oplossing voor dit probleem, vindt Verschuuren. "Om dit aan te pakken moeten we er eerst voor zorgen dat de ongelijkheid in de bevolking kleiner wordt. Pas dan kun je laten zien dat er met de natuur ook echt geld verdiend kan worden, zodat mensen niet in het criminele circuit belanden."