Saai, saai, saai. Maar ook: een diep dal, eenzaam en somber. Allemaal woorden die jongeren geven aan deze coronatijd. De coronacrisis lijkt de gemoedstoestand van de meeste twintigers hard te raken.
Daarom ging NOS op 3 in therapie: waarom voelen vooral jongeren zich zo slecht, en: wat kan je daar aan doen?
Onderzoeken over de problemen die jongeren nu ervaren, stapelen zich op. Zo zegt 71 procent van de 18 tot 24-jarigen in een onderzoek van I&O Research dat ze zich eenzamer voelen, in april zei nog 49 procent dat. Ook GGZ Nederland waarschuwde gisteren dat angstgevoelens en depressiviteit in deze groep toenemen.
Hoogleraar Arne Popma werkt in een onderzoeksgroep van deskundigen op het gebied van mentale gezondheid van jongeren. Hij kijkt naar de langdurige effecten van corona. En hij maakt zich inmiddels grote zorgen: "Voor dit probleem is meer aandacht nodig. We zagen in ons onderzoek dusver al dat alle jongeren meer mentale problemen hebben. Maar we zien in de laatste metingen dat jongeren die al psychische of psychiatrische klachten hadden, het ook zwaarder krijgen. Met de nieuwe lockdown erbij moet er snel meer voor hen gebeuren."
Ook bij NOS op 3 kwamen veel reacties binnen van jongeren die last hebben van angstgevoelens, sombere gedachten en eenzaamheid. Student Martijn (22) viel door de coronamaatregelen in een diep dal. Net toen zijn studentenleven begon en hij een leuke bijbaan kreeg in de horeca, kwam alles abrupt tot stilstand. Ook zijn studie ging online.
Toen zat hij ineens alleen thuis. "Ik wist in het begin niet wat ik moest verwachten. Ik had het gevoel dat ik niet meer de deur uit mocht, dat ik dan al iets fout deed om het virus te verspreiden. Niemand durfde naar buiten. Dus blijf je stilzitten."
Uiteindelijk ging hij tijdelijk terug naar zijn familie. "Anders zit je in een stad, waar je misschien net een paar maanden bent en nog geen basis hebt, op een klein kamertje waar je amper een meter kan lopen en waar de muren op je afkomen."
'Ik mis fysiek contact'
Inmiddels klimt hij uit het dal. Maar fysiek contact hebben, blijft hij missen. "Juist als je het zwaar hebt, wil je een knuffel, wat dus niet mag, waardoor het alleen maar erger wordt." Niet kunnen feesten boeit hem niet, zegt hij. "Ik wil gewoon studeren, oppakken waar ik mee bezig was. Wij moeten ons aanpassen. Dat doen we ook, maar wanneer is dit eindelijk voorbij?"
Marleen (26) mist het 'normale' samenkomen met vrienden. "Het voelt vervelend om constant tegen jezelf te vertellen dat dit het beste is, terwijl je hart zegt dat je eigenlijk iets anders wil." Aan het begin van de crisis stond ze er positiever in. Maar toen werd ze zelf ziek. "Ik heb zwaar corona gehad. Ik hield en hou me goed aan de regels en toch werd ik ziek. Dat voelde heel oneerlijk."
Ze ziet dat mensen om haar heen serieuze problemen ontwikkelen. "Dat vind ik heel erg. Die gaan straks een extra arm om de schouder nodig hebben. Dan gaan we alle knuffels zeker inhalen!"
Angst voor de toekomst
Loes (19) heeft elk jaar last van een winterdepressie. Maar nu is die erger dan ooit. "Je kunt binnen weinig mensen zien, waardoor mijn winterdepressie en eenzaamheid alleen maar erger worden. Ik merk dat niet alleen bij mezelf, maar ook bij al mijn vrienden."
Soms komt ze haar bed niet uit. "Mijn bed staat in mijn kamer, ik eet in mijn kamer, ik studeer en werk in mijn kamer. Dat helpt niet echt." Ze is ook bang voor de toekomst. "De klimaatcrisis, corona, de vergrijzing. Die problemen komen straks op het bord van onze generatie."
Volgens Loes moeten mensen die hard oordelen over jongeren die elkaar opzoeken, ruimer denken. "Is onze mentale gezondheid zoveel onbelangrijker dan onze fysieke gezondheid? Ik denk dat de maat vol is onder jongeren die depressief en eenzaam zijn. En dan is een feestje iets waardoor je je even beter kan voelen. Ik doe het niet, maar ik snap het wel."
Mooie kanten
De jongeren doen hun best ook de positieve kanten te zien. Marleen: "Je gaat meer waarderen, dat is mooi." Dat vindt Martijn ook. "Ik kan mijn nieuwe leuke baan nu combineren met studeren. Zonder corona had dat niet gekund."
Joep (18) heeft zelfs helemaal geen last van negatieve gevoelens. Groot verschil met de anderen is wel dat Joep zijn studie een jaar uitstelde, thuis bleef wonen en een drukke bijbaan kreeg in een supermarkt. "Ik heb nu juist meer dan ooit de tijd de dingen te doen waar ik energie van krijg. Ik sport met een vriend samen, ik klets veel via Zoom en organiseer digitale spelletjes."
Tuurlijk, liever geen coronatijd, zegt hij, maar: "We maken er wat van. Maak plannetjes, probeer niet de hele dag te Netflixen. Sporten en een positieve mindset, dat is het belangrijkst." Loes heeft ook wat adviezen: "Gun jezelf dat ene vak niet te halen. Of eten te bestellen. Wees vooral lief voor jezelf."