Maxime de Vries & Jeroen Gortworst
Maxime de Vries & Jeroen Gortworst
Een knuffel uit een grijpautomaat vissen of een paar centen over de rand van de muntenschuiver duwen. Kermisautomaten staan niet meer alleen op de kermis, ze duiken op steeds meer plekken op. Daarom vragen politici zich af of de wetgeving rondom speelautomaten nog wel toereikend is.
"De adrenaline die je krijgt als je een beertje te pakken hebt, dat maakt het zo leuk." Otavio (13) zoekt één keer per maand een grijpautomaat op. "Dan ga ik bijvoorbeeld met vrienden naar Duitse speelhallen. Daar zijn naast knuffels vaak duurdere prijzen te winnen, zoals telefoons of laptops." Zijn beste vangst? "Een horloge van 200 euro. Die heb ik weer verkocht en met dat geld speel ik nu verder."
NOS Stories dook op verzoek van volgers in de wereld achter grijpautomaten. Dat ging een stuk minder makkelijk dan verwacht. Maar na een hoop afwijzingen, belletjes en het uitpluizen van handleidingen is het toch gelukt. Alles wat je wilde weten over een grijpmachine, zie je hier.
De aanleiding voor het opfrissen van het speelautomatenbeleid is de nieuwe wet Kansspelen op afstand, die begin 2021 in werking treedt. In de wet zoals-ie nu is, mag je overal op een kermisautomaat spelen waarbij het draait om behendigheid en kans. In de nieuwe wet wordt gekeken naar de verhouding tussen die twee.
NOS Stories sprak met een tiental mensen uit de kermiswereld en bestudeerde handleidingen van grijpautomaten. Daaruit blijkt dat bij veel automaten de grijpkracht en vasthoudtijd van de klauw kunnen worden ingesteld. Bij sommige automaten geldt dat ook voor de winkans.
De sprekers uit de kermiswereld benadrukken dat behendigheid ook een grote rol speelt. "Je moet de klauw wel op de goede plek hangen om de prijs te kunnen pakken. Daarnaast is het niet aantrekkelijk voor je zaak als niemand wint. Daar komen mensen niet voor terug", zegt een grijpkraaneigenaar.
Wetgeving
Kermisautomaten krijgen een uitzondering in de huidige kansspelwet. Waar je vroeger alleen op kermisautomaten kon spelen als er kermis was, het woord zegt het al, kan dat nu het hele jaar door in arcadehallen of vakantieparken. "Het verslavingsrisico is daardoor vergelijkbaar met een speelhal. We moeten voorkomen dat dit tot onwenselijke situaties leidt", schrijft de Kansspelautoriteit (KSA) in een rapport uit 2018.
Heeft de grijpmachine nog toekomst?
Volgens FEC, de branchevereniging voor gamehallen, moeten kermisautomaten worden gereguleerd. "Als gamehal heb je de zorgplicht om verslaving te voorkomen. Dit treedt vaker op bij spellen die een kanselement bevatten. Al onze spelautomaten moeten worden gekeurd, behalve grijpers en schuivers. Om zeker te zijn van de verhouding tussen behendigheid en kans, moeten ook die automaten worden gekeurd", zegt de woordvoerder.
Een andere optie: terug naar hoe het was, en kermisautomaten alleen op een kermis exploiteren. Dat hoopt Jan Boots, voorzitter van de Nederlandse Kermisbond. "Helemaal geen kermisautomaten in de arcadehallen, daar zijn wij voor. Dit soort apparaten horen, zoals de naam al zegt, traditioneel op de kermis. Zonder dat daar allemaal regeltjes aan worden verbonden."
Onderzoek
De KSA zegt dat er in arcadehallen alleen kermisautomaten moeten staan met een overduidelijk behendigheidskarakter, geen kermisautomaten die erg op een kansspel lijken. Afgelopen oktober heeft de KSA weer onderzoek gedaan naar negentien arcadehallen. De resultaten daarvan worden meegenomen in het opfrissen van het speelautomatenbeleid.
