Anna Pruis, Jeroen Gortworst en Danny Simons
Anna Pruis, Jeroen Gortworst en Danny Simons
Meer dan de helft van de gecontroleerde webshops die e-sigaretten verkopen, houdt zich niet aan de reclameregels. Dat blijkt uit onderzoek van NOS Stories. De NVWA gaf vorig jaar aan meer dan honderd webshops een boete omdat die het reclameverbod overtraden.
Maar e-sigaretten en shisha-pennen, dat zijn elektronische verdampers die vergelijkbaar zijn met een e-sigaret, worden niet alleen via webshops verkocht. Wij spraken anoniem met de 16-jarige Sem (niet zijn echte naam) die op zijn middelbare school honderden shisha-pennen verhandelt. Hij weet dat het niet mag, maar neemt het risico omdat hij het geld goed kan gebruiken.
"Een vriend koopt shisha-pennen in via een Chinese website", zegt Sem. "Twee maanden later kunnen wij ze gaan verkopen met dikke winst. Dat kwam bij de vorige zending van 200 stuks neer op 500 euro."
Volgens de handelaar zijn shisha-pennen ontzettend populair op zijn school. De lading was er dan ook zo doorheen. "Het is best wel cool om shisha te roken en als één iemand in de klas het heeft, willen ze het allemaal", zegt hij. "Een shisha-pen heeft status, zoals een sigaret dat vroeger had."
Sem kan, samen met zijn vrienden, de hele school voorzien van shisha-pennen. "Ik zit op het vwo, die vriend van mij zit op vmbo en we hebben nog een mannetje lopen op havo. Dan heb je overal iemand zitten waar je het nodig hebt", zegt hij. "Met z'n drieën domineren wij de school op shisha-gebied."
Hij verkoopt het meeste aan brugklassers. "Dat is eigenlijk best gek, omdat ze nog jong zijn. Maar als ze het willen kopen, is dat niet mijn probleem", zegt Sem. "Zolang ze betalen, vind ik het best. Het geld gaat voor."
Sem krijgt zo veel aanvragen voor shisha-pennen dat hij van plan is om er binnenkort duizend te bestellen. "Dat is vooral omdat het weer zomer wordt. Iedereen wil dan naar buiten met een shisha-pen", zegt hij. "En meer verkoop betekent natuurlijk meer winst. Maar de volgende keer wil ik van het geld een scooter kopen en het niet uitgeven aan eten en energiedrank."
Hij krijgt ook steeds meer verzoekjes voor e-sigaretten, zogenaamde vapes. Komende zomer gaat hij dan ook naar de Verenigde Staten om ze daar in te kopen en volgend schooljaar weer door te verkopen.
In de Verenigde Staten zijn vapes ontzettend populair. Uit onderzoek van de National Institute of Health gebruikte 37 procent van de Amerikaanse laatstejaars middelbare scholieren vorig jaar weleens een e-sigaret. In 2017 was dat nog 27 procent.
Vooral de Juul wordt daar veel gerookt. Dat ziet ook de Amerikaanse Lucas (16) op zijn school in Washington. "Het is héél populair", zegt hij. "Iedereen doet het. Op feestjes, op school, na schooltijd."
Dat komt volgens Lucas vooral doordat de Juul heel makkelijk te gebruiken is. "Het enige dat je nodig hebt, is een batterij en een vulling", zegt hij. Maar als een leraar je betrapt, moet je volgens de scholier naar een afkickkliniek. "Of je wordt geschorst", zegt hij. "Dan moet je weg voor een paar dagen. Of je krijgt de hele tijd een leraar achter je aan als je naar de wc moet, of als je naar een andere les loopt."
Sem denkt niet dat zijn school weet dat hij en z'n vrienden handelen in shisha-pennen. "Ik ga er wel van uit dat ze weten dat het rondgaat, maar het is niet het grootste probleem bij ons op school", zegt hij. "Er wordt bij ook gedeald in drugs. Dan vind ik dit nog maar onschuldig."
In deze video van NOS Stories zoeken we uit welke trucs verkopers van e-sigaretten en sisha-pennen gebruiken:
