Hilde Bouwman en Maxime de Vries
Hilde Bouwman en Maxime de Vries
De deur van de Jehovah's Getuigen staat dit weekend wagenwijd open. Het jaarlijkse congres van de gemeenschap is vrijdag begonnen en zowel leden als niet-leden zijn welkom. Een groot contrast met hoe Jehovah's Getuigen normaal met de buitenwereld omgaan.
Ja, ze komen bij je aan de deur om met je te praten over het (volgens hen) ware geloof. Andersom zijn ze minder praatgraag, als jij vragen stelt over dingen waar ze het liever niet over hebben.
Dat merkten we toen we de video hieronder wilden maken. Daar vertelt Rick (26) zijn verhaal. Hij was zijn leven lang lid van de Jehovah-gemeenschap. Tot vorig jaar, toen hij een beslissing nam met grote gevolgen: hij stapte eruit. En omdat Getuigen geen contact meer mogen hebben met uitgesloten leden, verloor hij het contact met zijn ouders, zus, de rest van zijn familie en zijn vrienden.
Bekijk de korte NOS op 3-documentaire: Over de drempel.
In de video doet nu alleen Rick zijn verhaal. Ons oorspronkelijke idee was om naast het verhaal van Rick ook het verhaal van een Getuige die nog wél actief is in de gemeenschap op te tekenen.
We zochten contact met jonge Getuigen die met ons over hun geloof wilden praten, maar zodra we vertelden dat we ook met ex-leden zouden praten, ging de deur dicht.
Ook op het Jehovah's Getuigen-hoofdkantoor in Emmen kwamen we niet veel verder. Toen we daar vertelden dat we bezig waren met een video over Jehovah's Getuigen, maar vooral ook over ex-getuigen, stopte de medewerking.
Ons verzoek "paste niet in het mediabeleid" en de persafdeling zei: "We voelen ons toch niet helemaal op ons gemak bij het door u beschreven format." Op de vraag waarom ze zich niet op hun gemak voelden, kregen we als antwoord dat "verdere uitleg niet zo heel veel zin heeft".
Een Getuige laat nooit het achterste van zijn tong zien.
De houding van de Jehovah-gemeenschap verbaast Wim de Goeij niet. Hij stapte er meer dan 25 jaar geleden uit en begon de kritische site De Wachttorenkijker. "Getuigen willen de controle houden, alles moet op hun eigen manier. De organisatie wil de buitenwereld buiten houden."
Wereldwijd zijn er meer dan 8 miljoen Jehovah's Getuigen. In Nederland zijn dat er volgens de organisatie zo'n 30.000. Jehovah's Getuigen geloven in een almachtige God, Jehovah. De Bijbel is hun leidraad, al hebben ze er een eigen vertaling van gemaakt. Van Jehovah's Getuigen wordt onder meer verwacht dat ze langs de deuren gaan om niet-gelovigen te benaderen. Veldwerk, in Jehovah's Getuigen-jargon.
Als we wél actieve Getuigen hadden kunnen spreken, dan nog zouden we geen eerlijk verhaal horen, vermoedt De Goeij. "Je kunt alles vragen: je krijgt altijd een perfect plaatje, nooit wat er in iemands hoofd zit. Een Getuige laat nooit het achterste van zijn tong zien. Alles wat afwijkt van wat de gemeenschap wil uitstralen, kan consequenties hebben."
De Goeij twijfelde al langer over het geloof, maar bleef het verdedigen. Toen iemand hem vroeg waarom Getuigen geen verjaardagen vieren, antwoordde hij dat dat zo in de Bijbel staat. "Ik werd er misselijk van. Je bent zo zwaar geprogrammeerd om politiek correcte antwoorden te geven. En dat was dan nog gewoon een vraag in een een-op-eengesprek. Moet je nagaan als er een camera op had gestaan. Dan denk je wel tien keer na voordat je iets zegt."
Seksueel misbruik
Of Jehovah's Getuigen nu wel of geen kritische vragen willen van de buitenwereld, de laatste maanden kunnen ze er niet omheen. Er zijn sinds eind vorig jaar zo'n 300 meldingen van seksueel misbruik binnen de gemeenschap, maar de Jehovah's Getuigen weigeren mee te werken aan onafhankelijk onderzoek naar de beschuldigingen.
Volgens Rick is dat ook weer kenmerkend voor de gemeenschap. "Jehovah's Getuigen geloven heel erg in het feit dat rechtbanken van satan zijn en dat die het toch niet goed snappen. Ze vinden dat hun eigen rechtbanken, 'comitézaken' zoals ze dat noemen, voldoende zijn om de zaken te beoordelen."
Leden moeten moedig zijn.
De Goeij verbindt het thema van het congres van dit jaar, 'Wees moedig', deels aan de ophef rondom het seksueel misbruik. "Omdat de gemeenschap meer in de publiciteit staat, wordt de laatste tijd steeds meer tegen de leden gezegd dat de boze buitenwereld tegen hen is. Leden moeten moedig zijn."
De congressen zijn bedoeld om de boel bij elkaar te houden en het saamhorigheidsgevoel aanwakkeren, zegt De Goeij. "Het moet de boze buitenwereld buiten houden."
