Websites die 'anonieme zorg' bieden aan jongeren met problemen zoals een depressie, dunnen hun online hulpaanbod uit. Dat doen ze omdat ze minder subsidie krijgen van het Rijk.
Tegelijkertijd roept staatssecretaris Blokhuis jongeren juist op te praten over depressieve gevoelens met de campagne Hey! Het is oké. Net voor de start van die campagne kregen hulpsites een brief dat ze maximaal zo'n 60 procent van hun gevraagde budget krijgen. De sites bedienen samen miljoenen mensen.
Hoe een depressie kan voelen? NOS op 3 lanceert vandaag een online special waarin je dat zelf kunt ervaren. Open 'm hieronder:
De subsidievermindering geldt ook voor Gripopjedip.nl, een site die zich richt op de doelgroep van de campagne: jonge mensen met een depressie. Zij kunnen nu zeker 400 minder jongeren helpen.
"We moeten nu doorverwijzen naar hulp die duurder is", zegt Rianne van der Zanden. Zij is namens het Trimbos Instituut betrokken bij Gripopjedip.nl. Van der Zanden vindt de timing van de campagne onzorgvuldig. "Het gaat hier om een groep die je moeilijk bereikt: kwetsbare, soms zelfs suïcidale jongeren. Door de campagne nemen meer jongeren de stap zorg te zoeken, en juist nu is onzeker of we ze wel allemaal kunnen blijven helpen."
Maar ook sites die zich richten op andere jongeren met problemen schroeven hun aanbod nu noodgedwongen terug. Proud2bme.nl kan naar eigen zeggen bijvoorbeeld 17.000 minder interventies doen dan gepland. Deze site biedt jaarlijks 2 miljoen jonge bezoekers hulp bij eetstoornissen. Het gaat dan bijvoorbeeld om chats met professionele hulpverleners.
Anne Marsman van Psychosenet zegt veel meer vragen te krijgen dan de site feitelijk aankan. Die site groeide in rap tempo van 5000 tot 80.000 bezoekers per maand. De vraag groeit volgens Marsman ook zo snel omdat mensen die reguliere zorg zoeken, op wachtlijsten staan of ontevreden zijn over hun zorg.
Websites als 99gram.nl benadrukken dat hun bestaan continu onzeker blijft. Wat er na dit jaar gebeurt met de subsidie voor anonieme zorg, is nog onbekend.
In deze video leggen we je in twee minuten uit hoe de subsidie verdeeld wordt en welke gevolgen dat heeft:
De websites hebben moeite geld te vinden omdat de zorgvraag op de sites anoniem is, dus niet op naam. Dat doen ze bewust, om de drempel tot zorg laag te houden. Maar verzekeraars kunnen die zorg niet vergoeden omdat ze dan niet precies weten voor wie ze betalen.
Vanwege dit financieringsprobleem krijgen aanbieders van 'anonieme e-health' sinds een paar jaar geld via een speciale subsidiepot van het Rijk. Maar steeds meer partijen doen daar een beroep op, zonder dat er meer geld in komt. Het gevolg is dat alle sites minder geld krijgen.
De politiek had ervoor kunnen kiezen de subsidiepot bij te vullen. Maar dat wilde de Tweede Kamer niet, omdat die bang is dat een groei van het aanbod van anonieme zorg ook een toename betekent van de vraag ernaar. Daarmee kunnen de zorgkosten onnodig stijgen.
Nu hebben we goede laagdrempelige zorg online en dan gaan we zeggen dat we niet willen dat daar te veel mensen naartoe komen.
Volgens de mensen achter 99gram.nl en Proud2bme.nl is dat argument onzin. Rozemarijn Vos van 99gram.nl: "Wij weten dat we een doelgroep bereiken die anders niet of pas veel later in de zorg terechtkomt. Zo zoekt maar 6 procent van de mensen met boulimia een reguliere behandeling. Dat ze dat wel online anoniem doen, betekent dat we er snel bij zijn en dat bespaart later in het leven hogere kosten."
Dit was het laatste jaar van de subsidiepot. Hoe het verder moet met anonieme zorg is onduidelijk. Blokhuis laat in een reactie weten dat hij het huidige beleid voor anonieme e-health dit jaar gaat evalueren. Hij hoopt verder dat de Hey-campagne ervoor zorgt dat jongeren durven te praten over depressiviteit. Daardoor moet het taboe op het onderwerp afnemen, zodat de vraag naar anonieme zorg uiteindelijk overbodig wordt.
Hoogleraar Eric van Furth, verbonden aan Proud2bme.nl, noemt de huidige subsidiemogelijkheden sowieso "een schijntje": "We bedienen 2,8 keer het totaal aantal mensen dat jaarlijks in de hele gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg behandeld wordt. Per persoon kost de hulp die wij bieden dan nog geen 0,13 eurocent per jaar."
Van Furth ziet de anonieme diensten juist als de zorg van de toekomst. Volgens hem hebben veel mensen behoefte aan kleine professionele interventies en ervaringsdeskundigheid, om zo uiteindelijk zelf problemen aan te pakken.
Deskundigen zien het probleem rond de financiering van anonieme zorg ook. Hoogleraar eMental Health Heleen Riper: "We roepen mensen al dertig jaar actief op om tijdig zorg te zoeken, omdat we weten dat dat later ergere problemen en hogere kosten voorkomt. Nu hebben we goede laagdrempelige zorg online en dan gaan we zeggen dat we niet willen dat daar te veel mensen naartoe komen. Die mensen vragen volgens mij niet voor hun plezier hulp."
Riper hoopt dat zowel de sector zelf als het kabinet meer regie neemt in anonieme geestelijke gezondheidszorg online. "Nederland liep voorop op dit gebied. Maar als al die kennis niet gebundeld wordt in een beperkt aantal duidelijke websites dat structureel subsidie kan krijgen, treedt versnippering en verschraling op."
De anonimiteit voor jongeren opheffen, is volgens de sites geen optie. Dat maakt de drempel zorg te zoeken te hoog, vinden ze.