Nederland
Aangepast

100 jaar Zuiderzeewet: zo werd Nederland een stuk groter

Zoals het er hierboven uitziet, zo had Nederland eruitgezien zonder de Zuiderzeewet. Midden in ons land een grote zee, Urk was een eiland geweest en Flevoland had niet bestaan.

Maar het is allemaal anders gelopen, omdat precies 100 jaar geleden een ambitieus plan in werking trad: de aanleg van de Afsluitdijk. Die vormde de Zuiderzee om tot het IJsselmeer, dat daarna deels ingepolderd is.

In de video hieronder leggen we je precies uit hoe dat gebeurde:

Zo werd Nederland een stukje groter

Het ontwerp voor dit nieuwe stuk Nederland komt uit de hoed van Cornelis Lely. De Afsluitdijk moet een watersnoodramp zoals in 1916 voorkomen. Door grote polders ontstaat er bovendien extra landbouwgrond, waarmee voedseltekorten, zoals in de Eerste Wereldoorlog, kunnen worden tegengegaan.

Na de bouw van de Afsluitdijk wordt het IJsselmeer met de klok mee ingepolderd. Tijdens de Duitse bezetting werkt men hard door aan de Noordoostpolder. Mannen die er werken worden vrijgesteld van arbeid in Duitsland en in het hoge riet kan men zich makkelijk verstoppen.

Verzetsmensen maken daar dankbaar gebruik van. De afkorting NOP staat vanaf dat moment niet alleen voor Noordoostpolder, maar ook voor Nederlands Onderduikers Paradijs.

De nieuwe bewoners van de Noordoostpolder

Na de oorlog worden de eerste bewoners van de Noordoostpolders streng geselecteerd, vertelt historicus Eva Vriend. "Wie er wilde wonen, kreeg eerst onverwachts bezoek aan huis. Om de netheid te controleren werd er bij toekomstige bewoners aan vaatdoekjes geroken en werden kasten opengetrokken."

"Er waren heel veel aanmeldingen, dus ze hadden ook wat te kiezen", vertelt Vriend. Haar grootvader kwam in 1952 aan in Luttelgeest en pachtte er een huis, schuur en een groot stuk land. "Het was keihard werken, maar hij wist dat hij er een toekomst had. Erg belangrijk, zo vlak na de oorlog."

Er werd aan vaatdoekjes geroken en kasten werden opengetrokken.

Historicus Eva Vriend

Volgens Vriend moesten de gekozen bewoners echt iets van de polder willen maken, bijvoorbeeld door voorzitter te worden van een sportclub. Ook moesten de nieuwe bewoners een afspiegeling vormen van Nederland. Er werd gekeken naar een goede balans tussen geloofsstromingen en uit welke provincies mensen kwamen.

Eva Vriend onderzocht het ontstaan van de Noordoostpolder voor haar boek Het Nieuwe Land

Uiteindelijk gaat niet het hele plan van Lely door: na veel discussie wordt het Markermeer niet ingepolderd. Maar van de huidige polders vindt Eva Vriend dat ze goed gelukt zijn. "Er worden nu kinderen geboren die niet eens weten dat Flevoland eerder niet bestond."

Toch vraagt Vriend zich af of Nederlanders wel beseffen hoe bijzonder het hele Zuiderzeeproject is. "Flevoland en de stad Almere hebben een slecht imago, mensen denken: A6, gas erop! Terwijl het echt een mooie plek verdient in onze geschiedenis."

Deel artikel: