De vuursalamander, wilde kat en tuimelaar zijn allemaal dieren die in Nederland leven, maar ernstig met uitsterven worden bedreigd. Maar er zijn meer dieren die kans maken om op die lijst terecht te komen.
Onze nationale vogel, de grutto, wordt al jaren bedreigd. Ooit waren er 150.000, nu naar schatting minder dan 30.000. Nieuw Europees landbouwbeleid zou zijn redding kunnen zijn, maar waarschijnlijk verandert er niets dat in het voordeel van de vogel zou kunnen werken. Natuurorganisaties zijn in ieder geval zwaar teleurgesteld in de Europese Commissie die, volgens de organisaties, lidstaten niet verplicht om natuur te herstellen.
Intensieve landbouw is boosdoener
De natuur is in Nederland sterk achteruit gegaan door intensieve landbouw van de afgelopen decennia. Dat zegt ecoloog Henk Simons van IUCN, de internationale organisatie die wereldwijd de rode lijsten met bedreigde diersoorten opstelt. De grutto staat op die lijst en wordt aangemerkt als een soort die sterk in aantal afneemt en ingedeeld wordt in de categorie 'bijna bedreigd/gevoelig'.
"Wat voor China de reuzenpanda is, is voor Nederland de grutto" zegt Chris-Jan van der Heijden van de Vogelbescherming. "80 procent van alle grutto's broedt in Nederland. De populatie neemt per jaar met 8 procent af. In dit tempo is er over dertig jaar geen grutto meer."
Ook andere weidevogels gaan in Nederland hard in aantal achteruit. "Veel weilanden zijn een soort woestijn geworden. Het is alleen maar Engels raaigras. Er zijn minder planten en het is droger geworden waardoor er minder bodemleven is." Volgens Henk Simons van IUCN hebben de patrijs en veldleeuwerik, maar ook de kieviet het zwaar. De kemphaan is al niet meer in Nederland te vinden en van de korhoen zijn er nog maar een paar.
Bijen
Ook het aantal bijen holt hard achteruit. Van de 359 bijensoorten staan er 181 op de nationale rode lijst. 30 zijn ernstig bedreigd en 46 zijn inmiddels uit ons land verdwenen. De bijen hebben last van parasieten, infectieziekten en van ons, de mens. Bestrijdingsmiddelen en eenzijdig voedsel door te weinig bloemsoorten zorgen er namelijk ook voor dat de bijenvolken verdwijnen. De hommel is één van de bekendste bijensoorten die bedreigd worden.
Om het tij te keren zeggen natuurorganisaties vooral dat er meer variatie moet komen in Nederlandse landbouwgebieden en dat het gebruik van intensieve bemesting en pesticiden omlaag moet. Henk Simons: "Bijvoorbeeld dat stukken natuur rond en langs weilanden in stand moeten worden gehouden."
"We zijn 85 procent van de biodiversiteit kwijtgeraakt in Nederland" zegt Gert Polet, hoofd wildlife bij het WNF. Toch zijn er ook succesverhalen. Met de zeehond gaat het weer beter. En ook de herintroductie van de bever en de otter mag volgens Polet een succes genoemd worden. De dieren waren verdwenen maar aan het begin van deze eeuw zijn ze opnieuw uitgezet.
Simons noemt de ontwikkeling van de Marker Wadden een succesverhaal. Terwijl de groep eilandjes aangelegd worden nestelen zich er de eerste vogels, insecten en bodemdieren. "Daaraan zie je dat we ook echt iets kunnen betekenen voor de natuur."