Wouter Hoogland
Wouter Hoogland
Op de begraafplaats van Margraten, in het zuidelijkste puntje van Limburg, staan 8301 grafstenen voor Amerikaanse militairen die omkwamen bij de bevrijding van Europa. Naast de helft van de stenen staan nu foto's van de militairen.
Met een team van vrijwilligers spoort Sebastiaan Vonk (25) de gezichten en de verhalen achter de graven op. "Al die kruizen hier zijn al indrukwekkend", zegt hij, "maar het zijn maar kruizen. Als er een foto bij staat, kijk je niet meer naar een graf, maar naar een mens."
"Als je het gezicht van de militair erbij ziet, houdt het je een soort spiegel voor. Het zijn bijvoorbeeld vooral jonge jongens, dus dat herken ik heel erg. Maar ouders die hier rondlopen, zien hun zoons erin terug. Je ziet hier veel waar mensen zichzelf in herkennen."
Sebastiaan is voorzitter van de Stichting Verenigde Adoptanten Amerikaanse Oorlogsgraven, een club van mensen die de graven verzorgen. "De familieleden van de militairen die hier liggen kunnen er natuurlijk niet zo makkelijk voor zorgen, dus dat doen de adoptanten hier. Dat biedt veel troost voor de nabestaanden."
Zelf adopteerde Sebastiaan op zijn dertiende het graf van korporaal Lawrence Francis Shea. "Je krijgt dan een naam toegewezen, maar wie is dat dan? Ik ben research gaan doen, en ben in contact gekomen met de familie van de militair. Zij hebben mij van alles over hem verteld, en mij foto's gegeven."
Het idee ontstond om ook de verhalen van andere militairen te bundelen. "Met een groepje zijn wij in 2008 een database begonnen", zegt Sebastiaan. "Inmiddels hebben we nu foto's en informatie van zo'n 27.000 militairen die in Europa zijn begraven. We hebben nog zo'n 20.000 te gaan."
Veel van de informatie komt van militaire archieven en sites als ancestry.com, maar ook van familieleden. Familieleden als Tina Winmill (70) uit Delaware, wiens oom op de gedenkmuur van Margraten staat. "Ik had geen idee dat er zo goed voor de Amerikaanse militairen werd gezorgd", zegt ze.
"Ik vind het prachtig dat de herinnering aan mijn oom op deze manier in leven wordt gehouden. Het is een voorbeeld van liefde voor andere mensen, of ze nou leven of dood zijn. Ik wilde daarmee helpen, en de mensen bedanken die mijn oom hebben geadopteerd."
Het ene levensverhaal is gemakkelijker te vinden dan het andere. "We zijn nu op zoek naar informatie over de 172 Afro-Amerikaanse militairen die hier zijn begraven", zegt Sebastiaan. "Het leger was in die tijd nog gesegregeerd, dus zwarte militairen mochten eigenlijk niet met witte militairen vechten. Zij zaten vooral in ondersteunende eenheden, als koks of chauffeurs."
"De slechte socio-economische status van Afro-Amerikanen in die tijd maakt het moeilijk om hun verhaal te vinden. Er zijn vaak geen foto's van ze, en ze hadden soms niet eens een echt adres. Daarom was het moeilijk om na hun dood nabestaanden te vinden."
Op de begraafplaats van Margraten kun je een audiotour doen, waarin het verhaal van drie militairen wordt verteld. "Deze verhalen zijn gekozen omdat ze vooral heel herkenbaar zijn," zegt Sebastiaan. "Het waren drie heel verschillende mensen: een heel gewone jongen, een vrouw, en een oorlogsheld."
"Eén militair heeft zelfs een link met het heden: de mensen die zijn graf hebben geadopteerd gaan hun kind naar hem vernoemen. Zo blijft hij toch nog een beetje voortleven."
"Onze missie is om alle graven op Margraten een gezicht te geven", zegt Sebastiaan. "We moeten er nog zo'n vierduizend. Maar er zijn zo veel verhalen: er zijn er tienduizenden te vertellen als je genoeg materiaal hebt. Dus de droom om die te vinden is er zeker."