Nu de Eerste Kamer de initiatiefwet van D66 over een nieuw donorsysteem heeft aangenomen, ben je automatisch orgaandonor, tenzij je aangeeft dat je dat niet wil.
Vorig jaar registreerden meer mensen zich als niet-donor, dan in de jaren ervoor. We spraken met drie jonge mensen die hun organen niet afstaan na hun dood.
Al zou Tom van den Nieuwenhuijzen (34) willen, dan nog kon hij geen donor worden. "Omdat ik homoseksueel ben, willen ze mijn weefsel en bloed niet. Een orgaandonatie kan, als er hoge nood is. Dat vind ik niet meer van deze tijd."
Om die reden is Tom geen donor en tegen de initiatiefwet van D66. "Zolang we in Nederland de hele lhbt-gemeenschap als tweederangsburgers behandelen, ben ik niet bereid om me ter beschikking te stellen aan een overheid die me niet als volwaardig mens ziet."
Dat Tom geen donor kan worden, is niet waar. Het is wel zo dat de criteria voor weefseldonatie strenger zijn voor homoseksuele mannen, omdat die een grotere kans op infecties zouden hebben. "Dat is een achterhaald argument dat de overheid in stand houdt", vindt Tom. "De hele homogemeenschap is als risicogroep gelabeld. Mensen worden vanwege hun seksuele geaardheid uitgesloten."
"Als dát gefikst wordt in de wet, zou ik me meteen als donor inschrijven en bloed doneren. Ik zou graag willen doneren, maar dat wil de overheid niet."
Als je zelf niet doneert, heb je dan recht op een orgaan als je 'm nodig hebt? Volgens Tom wel. "Het is heel makkelijk om een moraliserend oordeel te hebben over wel of niet doneren. Dat ik niet doneer, omdat het niet mag van de overheid, wil niet zeggen dat ik dood wil. Dus ja, ik vind wel dat ik recht heb op een orgaan."
Max Joling (23) staat al jaren geregistreerd als niet-donor. Hij kan zich totáál niet vinden in de nieuwe wet. We spraken hem in 2016, hij noemde het toenmalige voorstel destijds achterlijk. "Ja, ik vind het nog steeds achterlijk dat je automatisch donor bent. Ik wil weten wat er na mijn dood met mijn lichaam gebeurt, ik gun niet iedereen mijn organen."
Heeft een familielid of vriend een nier nodig, dan is hij best bereid te helpen. "Maar na mijn dood wordt er niet meer aan mijn lichaam geknutseld." Hij vindt dat hij zelf wel recht heeft op een orgaan. "Je kunt iemand niet verbieden om geen donororgaan te mogen ontvangen als diegene zelf géén organen ter beschikking stelt na zijn dood. Mijn keuze is mijn keuze. Als anderen de keuze maken om hun organen wel af te staan, kunnen die dus ook bij mij terechtkomen."
Als het erop aankomt, denk ik liever aan mezelf.
Als Max vertelt hoe hij erover denkt, wordt hij een egoïst genoemd en op Twitter soms zelfs bedreigd. "Ik moet het recht hebben om bij voorbaat over mijn eigen lichaam te beschikken en niet eerst de overheid. Ik vind mezelf inderdaad ook egoïstisch en dat zie ik als een compliment. Als het erop aankomt, denk ik liever aan mezelf."
"Het is onzin dat of je donor bent of niet in de wet staat. Mensen moeten voorlichting krijgen over de mogelijkheid je te registreren. Als donor of als niet-donor. Ik ben van mening dat dat effectiever is dan mensen opzadelen met deze verplichte donorregistratie."
Nicolette van 18 staat ook geregistreerd als niet-donor. "Als ik overlijd, wil ik dat iedereen gelijk kan rouwen. Ik vind het geen prettig idee dat mijn lichaam eerst naar de operatietafel gaat en voor een deel wordt leeggehaald."
Zij heeft zich geregistreerd als niet-donor, omdat ze het geen fijn idee vindt dat haar ouders voor die keuze komen te staan. "Dat wil niet zeggen dat ik nooit donor word, maar nu nog niet. Het is niet zomaar dat ik er geen zin in heb."
Nicolette vindt ze dat ze zelf wel recht op een orgaandonatie heeft, als dat nodig is. "Veel mensen zeggen, niet geven is niet krijgen. Maar waarom zou je mensen uitsluiten? En het zelf nodig hebben van een orgaan is misschien wel het omslagpunt om een nee in een ja te veranderen."
Ze vindt de nieuwe wet een goed idee. "Ik heb er zelf over nagedacht en ben tot de conclusie gekomen dat ik het niet wil. De nieuwe wet dwingt mensen die er (nog) niet over na hebben gedacht, om dat wel te doen. Want nu ben je donor als je niks doet. Ik denk ook dat het voor meer donoren gaat zorgen en dat is een goed iets."