Douche je 's morgens langer dan 6 minuten? Dan mag je de rest van de dag geen water meer gebruiken. In Kaapstad dan.
Vanaf vandaag mogen de mensen in de Zuid-Afrikaanse hoofdstad nog maar 50 liter per dag uit de kraan laten stromen. Gebruik je meer? Dan volgt een boze brief van de gemeente. Helpt dat niet? Dan krijg je een soort dop op je kraan.
Het is een regel die de overheid heeft ingesteld omdat Day Zero - de dag dat er in Kaapstad helemaal geen water meer uit de kraan komt - steeds dichterbij komt.
Er valt al drie jaar te weinig regen in Kaapstad. Daardoor zijn de waterreservoirs nog maar voor 26 procent gevuld. Als dat percentage onder 13,5 procent zakt, wordt Day Zero per direct ingesteld. Volgens de laatste schattingen is dat in april.
"Het watergebruik werd door de overheid al eerder teruggebracht naar 87 liter, maar nu mogen we nog maar 50 liter per persoon per dag gebruiken", zegt correspondent Elles van Gelder. "Ter vergelijking: in Nederland gebruiken we gemiddeld 120 liter water per dag."
Het bestuur van Kaapstad voert campagne onder de slogan: Is it yellow, let it mellow. Oftewel, als je alleen een plasje pleegt, spoel de wc dan niet door. Allemaal om Day Zero uit te stellen.
Het is echt naming en shaming.
"Er is geen manier om je verbruik te meten", zegt Van Gelder. "Je ziet het aan het eind van de maand op je afschriften." Maar sinds kort heeft het bestuur van Kaapstad wel een kaart uitgegeven waarop je het watergebruik per huishouden kan zien.
"Op dit moment is het namelijk niet zo dat als je het maximum overschrijdt er niks meer uit de kraan komt. Op de kaart zie je groene puntjes bij huishoudens die het goed doen. Het is echt naming and shaming: je buren kunnen ook zien of jij je aan de regels houdt."
De Zuid-Afrikaanse Kyla Uren (26) noemt nog een slogan van de overheid: "If it smells nice, wear it twice." En dat is precies wat ze doet: ze probeert haar kleren zo min mogelijk te wassen. "Bij een wasbeurt wordt ontzettend veel water gebruikt", zegt ze. "Dan ben ik zo door mijn hoeveelheid heen."
Daarnaast neemt ze extreem korte douches. "Ik probeer in een paar seconden alles nat te maken", zegt Kyla. "Dan zet ik de douche uit en zeep ik me in. En dan spoel ik me heel snel weer af."
Tijdens het douchen staat Kyla trouwens in een emmer. "Die emmer vangt dan ook weer water op wat ik daarna gebruik om de wc mee door te spoelen."
Student Munya Matose (28) woont ook in Kaapstad. De regels komen volgens hem precies op een verkeerd moment. "Februari is de warmste maand van het jaar", zegt hij. "Ik loop continu te puffen en ben op zoek naar verkoeling."
Sowieso vindt Munya dat de regering niet goed heeft geluisterd naar alle adviezen van onderzoekers. "Die zeiden allemaal al veel eerder dat deze droogte eraan zat te komen", zegt hij. "En nu zitten we allemaal met regels opgescheept die misschien niet nodig waren geweest."
In winkels lopen regelmatig mensen met winkelkarren vol waterflesjes. "Sommige merken water kunnen niet meer worden aangevuld", zegt hij. "Mensen slaan echt heel veel flesjes water in zodat ze niet zonder komen te zitten."
Nicolaas Vlok (30) woont een half uurtje ten noorden van Kaapstad. Ook daar zorgt de droogte voor problemen. "Het regent hier wel vaker weinig, maar het is nog nooit zo erg geweest als nu. "
Volgens Nicolaas maken de Zuid-Afrikanen zich zorgen. "Iedereen heeft het er continu over. We hebben allemaal een bak in onze douche staan zodat we water op kunnen vangen. Dat water gebruiken we om de wc mee door te trekken of om over de planten te gooien."
Zelf trekt hij ook niet meer de hele tijd de wc door. "Tot het begint te stinken." Sinds een maand of zes heeft hij ook een baksteen in de stortbak van de wc liggen. "Zo verspil ik minder water bij het doortrekken van de wc, omdat er zo minder water in de bak past."
Nicolaas vindt dat het bestuur van Kaapstad het niet goed aanpakt: "Ze maken er iedereens probleem van, maar zij hadden dit allang geleden moeten regelen. Ze zagen de droogte al meer dan een jaar aankomen."
"Ik word er nerveus van dat ze het nog steeds niet hebben opgelost. Water is - naast voedsel en veiligheid - één van de basisbehoeftes. Wij betalen belasting zodat we hier niet meer over na hoeven te denken", zegt Nicolaas.
"Ik denk dat de dag waarop er geen druppel meer uit de kraan komt eerder komt dat wij denken", zegt hij. Als Day Zero zich echt aandient, heeft hij wel vast een oplossing: "Dan drink ik gewoon bier. En de volgende ochtend neem ik een milkshake tegen de kater."
NOS-correspondent Van Gelder: "Als het echt zo ver is, zijn er nog 200 punten in Kaapstad waar je een rantsoen van 25 liter per persoon mag halen. Dat betekent dat één iemand uit het gezin een halve dag bij de pomp moet staan en dus niet kan werken."
Dat is niet alleen lastig voor de mensen, maar ook desastreus voor de economie en het toerisme. Internationale toeristenorganisaties zien dat reizen naar Kaapstad vaker worden geannuleerd. Hoeveel dat er precies zijn, zeggen de bureaus niet.
"Vakantiegangers vinden het onaantrekkelijk dat hotels hun zwembaden leegpompen en vinden het eng, omdat ze niet weten wat ze precies kunnen verwachten", zegt het hoofd van Toerisme in Kaapstad.
Nederlandse reisorganisaties herkennen nog geen stijging in het aantal annuleringen. Wel stuurt TUI reizigers een brochure over wat ze kunnen verwachten. "Daarin staat bijvoorbeeld dat hotels minder vaak beddengoed zullen wassen en de kans groot is dat de stop uit je bad is verwijderd", zegt de reisorganisatie.
