Jos Stolper
redacteur NOS op 3
Afrika maakt een flinke bevolkingsgroei door en het einde lijkt nog lang niet in zicht. De gemiddelde leeftijd van alle Afrikanen is 20 jaar, wat het het jongste continent maakt. Geen verrassing dus dat het thema op de Afrikatop 'investeren in de jeugd' was.
Naast de Afrikaanse leiders gingen er ook Europese leiders naar de top om mee te praten. Die wilden het graag ergens anders over hebben: migratie naar de Europese Unie. Of liever gezegd, het stoppen daarvan. En daar hebben ze een flinke zak geld voor over.
Al in 2015 heeft de EU een speciaal fonds opgericht dat de 'grondoorzaken' van migratie moet aanpakken, het EU Emergency Trust Fund. Wat die oorzaken volgens de EU precies zijn, wordt verder niet verteld.
Wel weten we dat het fonds in totaal 3,2 miljard euro heeft, waarvan tot nu toe 1,9 miljard euro is uitgegeven. Maar waar komt dat geld vandaan en waar gaat het heen?
Met 2,9 miljard euro komt het grootste deel uit potjes van de EU die ontwikkelingswerk moeten stimuleren. De rest komt uit een collecte waarbij landen geld hebben toegezegd. Zo geeft Nederland nog eens 26 miljoen euro extra.
Wat voor projecten?
Op de website van het fonds vonden we 111 van de 117 projecten. We zijn langs al deze projecten gegaan, om te kijken waar het geld heen gaat. Dit viel ons op:
Van de 1,9 miljard euro die tot nu toe is uitgekeerd, gaat het grootste gedeelte (41 procent) naar projecten die direct te verbinden zijn aan migratie: in totaal een dikke 700 miljoen euro, verdeeld over alle landen.
Landen in Noord-Afrika ontvangen in totaal 176 miljoen euro. 95 procent daarvan wordt besteed om migratie naar Europa tegen te houden.
Dat gebeurt door projecten zoals in Libië te steunen: aan dat land is 90 miljoen euro gegeven om migranten op te vangen en een veilige plek voor ze te creëren. Daarnaast krijgt Libië nog eens 20 miljoen euro om de kustwacht te versterken.
De Sahel-regio krijgt verreweg het meeste geld, ruim 900 miljoen euro. Het meeste wordt daar uitgegeven aan veiligheid, stabiliteit en het creëren van banen en opleidingen. De achterliggende gedachte is dat als het veilig is en er banen zijn, minder mensen zullen migreren.
Mali en Burkina Faso hebben bijvoorbeeld 10 miljoen euro gekregen om kleine ondernemers in de textielindustrie te helpen. Uiteindelijk moet dat 5000 duurzame banen opleveren waar werknemers eerlijk worden betaald.
Landen in de Hoorn van Afrika ontvangen in totaal 665 miljoen euro, en geven dat voornamelijk uit aan projecten om migratie in de regio beter te organiseren.
Er wordt bijvoorbeeld ruim 100 miljoen euro uitgegeven aan projecten in grensgebieden van Ethiopië, Kenia, Somalië en Sudan om mensensmokkel tegen te gaan. Daarnaast wordt die 100 miljoen gebruikt om mensen daar economisch te ondersteunen en zo de behoefte om te migreren weg te nemen.
Veel meer geld
Maar al dat geld is nog lang niet genoeg, benadrukt de Europese buitenlandcoördinator Federica Mogherini. Zij wil een Europees fonds oprichten waar bedrijven ook in kunnen investeren, om zo samen met de EU ruim 48 miljard euro op te halen.
Al dat geld wordt geïnvesteerd in duurzame energie, infrastructuur en bedrijven, door bijvoorbeeld microkredieten te geven. Dat moet er uiteindelijk voor zorgen dat de Afrikaanse economie gestimuleerd wordt en er voor Afrikanen geen reden meer is om naar Europa te komen.