Dat je als concert- of clubbezoeker eigenlijk gehoorbescherming moet dragen, dat wist je allang. Maar degene op het podium, die de muziek maakt, krijgt natuurlijk de volle laag van zijn of haar instrument. Op het podium, maar ook in de oefenruimte.
Remy Wenmaekers van de TU Eindhoven deed onderzoek naar het effect dat orkestinstrumenten hebben op de speler. Daaruit blijkt dat in je eentje thuis oefenen bijna net zo schadelijk voor je oren is als in een volledig orkest. Vooral krachtige strijk- en blaasinstrumenten die dicht bij je oren zitten, zijn gevaarlijk.
Ik was jong, en ik sloeg hard.
Niet alleen de trompettist loopt risico. Paul Much (24) is drummer van indierockband Silent War. Op zijn twintigste kreeg hij last van tinnitus, een constante piep in zijn oor. "In die tijd oefende ik heel veel zonder oordoppen. Ik was jong, en ik sloeg hard. Als je meerdere uren per dag drumt zonder gehoorbescherming, gaat het op je oren werken. En op een gegeven moment knapte het."
Hij werd midden in de nacht wakker met een piep in zijn oren. "Het schoot er plotseling in. Ik ben van hot naar her naar allerlei specialisten gegaan. Toen is gehoorverlies gemeten, en dus tinnitus."
Audioloog Jan de Laat van het Leids UMC ziet bijna elke dag wel muzikanten op zijn spreekuur. "Ik krijg van alles en nog wat binnen: popmuzikanten, maar ook jazz- en orkestmusici."
Muzikanten lopen vooral risico omdat ze niet alleen bij concerten, maar ook tijdens urenlange repetities blootstaan aan veel decibels. "Bepaalde geluidsniveaus zijn na langere tijd schadelijk", zegt De Laat. "Zo kunnen je oren er wel tegen als op 10 meter afstand een stuk vuurwerk afgaat, maar kan hetzelfde volume over een langere tijd wel schade toebrengen."
Volgens hem is de ruimte waarin je oefent erg van invloed op de uiteindelijke gehoorbeschadiging. "In een ruimte met veel reflectie, waar het geluid weerkaatst, is de last op je oren veel zwaarder. Een ruimte met veel geluidsdempers is het best."
Ook het type instrument is van belang of je risico loopt. Je oren zijn namelijk eerder overgevoelig voor hogere tonen. "Het geluid van een blokfluit lijkt bijvoorbeeld niet heel hard, maar is op lange termijn schadelijker dan iets laags als slagwerk."
"In het begin was de tinnitus behoorlijk lastig", zegt Paul, "zeker omdat ik naar het conservatorium wilde. Maar op een gegeven moment wen je er wel aan, dus na een paar jaar heb ik dat alsnog gedaan."
Een gehoorbeschadiging hoeft dus niet per se het einde van een muzikale carrière te betekenen. "Ik ben veel muziek blijven maken, maar nu wel met gehoorbescherming. Ik dacht: de tinnitus heb ik toch al, dus ik kan maar beter blijven doen waarvoor ik op deze aardkloot ben gezet."