Jos Stolper en Roel van Niekerk
redacteuren NOS op 3
Jos Stolper en Roel van Niekerk
redacteuren NOS op 3
Leonie Alders was 57 toen ze stopte als stewardess bij de KLM. Ze had last van allerlei klachten: van slecht lopen tot concentratieproblemen en ernstige vermoeidheid. De oorzaak volgens haar: giftige lucht in de cabine.
Leonie zegt dat ze aan het aerotoxische syndroom lijdt: een langzame vergiftiging bij mensen die veel vliegen. "Luchtvaartmaatschappijen erkennen dat niet, omdat ze bang zijn voor schadeclaims", zegt Leonie. "Daar ben ik van overtuigd."
Het aerotoxisch syndroom zou komen door giftig gas. Dat belandt via de vliegtuigmotoren in het toestel. Er is nog geen onomstotelijk wetenschappelijk bewijs voor dat verband, maar er zijn wel veel signalen. In dit artikel en de video hieronder vertellen we daar meer over.
"Ik begon in 1977 als stewardess bij de KLM", vertelt Leonie. "Dat heb ik altijd met veel plezier gedaan. Zo veel plezier, dat ik doorging terwijl ik al met pensioen mocht toen ik 56 was. Ik had al wat klachten, maar in 2010 werd het echt te erg. Ik was oververmoeid, had concentratieproblemen, liep op een gegeven moment op krukken en mijn ademhaling ging niet lekker."
Leonie woonde toen in Duitsland, waar een kliniek vaststelde dat ze de ziekte van Lyme had. "Ik ging flink aan de antibiotica. Dat hielp niet, waarna de kliniek met de diagnose MS kwam. Direct daarna verhuisde ik naar Nederland."
Daar kwam wéér een andere arts tot de conclusie dat het toch echt geen MS kon zijn. Ze zat bij neuroloog Hageman, die toen in Twente bezig was met een onderzoek naar mensen met het aerotoxic syndrome (zie ook dit artikel). "Ik had nog nooit van aerotoxic syndrome gehoord tot ik het voor het eerst op de Duitse tv zag."
Dus toog Leonie naar de bedrijfsarts van de KLM. "Maar de ziekte bestaat niet volgens de bedrijfsarts. Ik ben als een geslagen hond het kamertje uit gegaan. Dit is het einde, zei ik tegen mijn man, ze gelooft gewoon niet in die ziekte. Toen ben ik alsnog met prepensioen gegaan."
Het verhaal van Leonie is exemplarisch voor mensen met het syndroom, zegt Narda Veugelers van Stichting Fly Aware. Daar staan Leonie en veel andere mensen met klachten onder behandeling. "Maar zeker de wat jongere mensen willen niet met de pers praten", zegt Narda.
Ik word nooit meer beter.
"Ze zijn bang voor represailles van hun werkgever. En ondertussen zitten ze ziek thuis, 'depressief' bijvoorbeeld, of met een 'burn-out'. Want bedrijfsartsen erkennen het bestaan van het syndroom niet."
Volgens Leonie willen maatschappijen dit onder de pet houden. "Ik spreek nog steeds collega's die dit hebben, sommigen vliegen nog. Die willen het ook niet weten, want ze kunnen het zich niet veroorloven om niet meer te werken. En ze zijn bang dat KLM ze ontslaat, want KLM gelooft niet in de ziekte."
Leonie heeft er nog steeds last van. "Ik word nooit meer beter. Als ik sta te tanken, en ik kom iets te dicht bij de benzine, dan ga ik onderuit tegen de auto. Ik vond dat nooit een prettige geur, maar sinds ik aerotoxic heb is het alleen maar erger."
"Ik vind het ook voor de jonge mensen zo erg. Die denken, leuk, vliegen. Maar zij vliegen tegenwoordig veel langer, daar worden de symptomen niet minder van. Toen ik in 1977 begon, maakten we vluchten van een uur of 8. Nu vliegen ze 15 tot 16 uur, ze worden als kanonskogel de wereld overgeschoten."