Wapenwedloop VS en Noord-Korea
Aangepast

De kans op een kernoorlog en waarom die er wel/niet komt

  • Helen Verkaik

    redacteur NOS op 3

  • Stephan Vegelien

  • Helen Verkaik

    redacteur NOS op 3

  • Stephan Vegelien

Nu Noord-Korea een kernkop heeft die op een langeafstandsraket geschroefd kan worden is de dreiging groter geworden. En daarmee is de oorlogstaal tussen Noord-Korea en Amerika harder dan ooit.

Wat is de kans dat ze de daad bij het woord voegen en dat er een echte kernoorlog uitbreekt? En waarom is het in de wereld eerder nooit tot een kernoorlog gekomen?

Mutual assured destruction

Er is een bekende theorie uit de Koude Oorlog: mutual assured destruction, gegarandeerde wederzijdse vernietiging. Dat betekent dat je de wapenwedloop zo hoog laat oplopen, dat niemand zal aanvallen. Want dan is het sowieso een zelfmoordmissie: als je zelf aanvalt, valt je tegenstander geheid ook aan.

De kans op een kernoorlog en waarom die er wel/niet komt

Tijdens de Koude Oorlog bouwden Amerika en de Sovjet Unie in grote aantallen kernwapens. "Dat was inderdaad de militaire strategie", zegt Sico van der Meer, Korea-expert aan Instituut Clingendael. "Er is een soort evenwicht, waarin niemand iets kan doen." Binnen de theorie heet dat de balance of terror.

Een eerdere rakettest van Noord-Korea

Is dat 'evenwicht' dan ook de reden dat er tot nu toe nooit een kernoorlog is geweest? "Het is natuurlijk lastig te bewijzen waarom iets níet is gebeurd. Maar het speelt voor een groot deel wel mee", zegt Sico. "En het werkt vooral als landen ongeveer evenveel kernwapens hebben, zoals bijvoorbeeld India en Pakistan."

Op dit moment hebben negen landen kernwapens: Rusland, Verenigde Staten, Frankrijk, China, Groot-Brittannië, Pakistan, India, Israël en Noord-Korea. Rusland en de VS hebben de meeste, samen zo'n 15.000 (Rusland ietsje meer dan de VS). Sico denkt dat Noord-Korea er nu 15 à 25 heeft. "Amerika zei gisteren 60, maar ik weet niet waar ze dat vandaan hebben. De vraag is ook hoeveel ervan al bruikbaar zijn op een kernraket."

"Mutual assured destruction werkt meestal, maar niet altijd", zegt Sico. "Er zijn meerdere bijna-kernoorlogen geweest. Zoals tussen Rusland en de VS tijdens de Cubacrisis."

Ze zijn niet gelijk, dus het werkt nu niet.

Sico van der Meer

Houdt mutual assured destruction in deze situatie met Noord-Korea stand? "Ze zijn niet gelijk", zegt Sico. "Noord-Korea is echt geen partij voor de VS. Als Noord-Korea aanvalt, weet het land zeker dat ze eraan gaan. Voor de VS geldt dat niet, dus het werkt nu niet."

Rakettest op een groot scherm in Pyongyang

"Maar er kan een moment komen dat Noord-Korea zegt: we vernietigen een paar steden in Amerika als de VS ons aanvalt. Het is wel een voorbode van mutual assured destruction."

Wankel evenwicht

Het is natuurlijk ook een wankel evenwicht. Er zijn ook onvoorspelbare factoren, zoals de mens of de techniek, die een rol spelen. "Wat als president Trump besluit eerst aan te vallen? Dan kan Noord-Korea besluiten een bom op het eiland Guam te gooien. Al denk ik niet dat dat nu al lukt, daar is hun techniek nog niet goed genoeg voor."

Dat werkt ook aan de andere kant: "Wat als het regime in Noord-Korea valt, en Kim Jong-un besluit een paar Amerikaanse steden mee te nemen in z'n ondergang?"

De enige kernbommen die zijn gebruikt, zijn die op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki in 1945. Daar zat Amerika achter. "Meteen zei de wereld: dit moet niet kunnen", zegt Sico. "Je laat een stad smelten, de inwoners, kinderen."

Ook de VS test intercontinentale raketten. Dit is de lancering van een Minuteman III van een testlocatie in Florida.

Want een nucleaire oorlog is ook zelfmoord voor de rest van de wereld. De enorme explosie brengt as en roet in de atmosfeer. Als dat te veel is, dan kan de zon niet meer doorbreken.

"Dat is het nucleaire wintereffect. Als je bijvoorbeeld honderd kernwapens gebruikt, dan komt er al zoveel troep in de atmosfeer dat het wereldklimaat verandert. Dan heb je ook doden door honger, omdat oogsten mislukken. Er kunnen miljoenen doden vallen. Als je er nog meer gebruikt, duizend, dan is alles dood. Dan is er geen klimaat meer."

Toch worden landen met kernwapens soms aangevallen. "Zoals Israël. Maar er is dus een enorm taboe op het gebruik ervan. Die wapens zijn te afgrijselijk."

Meer weten? Eerder maakten we deze explainer over de wereldwijde wapenverhoudingen:

Helaas, deze YouTube video is niet meer beschikbaar

Deel artikel: