Het formatieteam is op vakantie, hoever zijn ze?

Ze hebben nu 36 dagen met elkaar overlegd: VVD, CDA, D66 en GroenLinks. Maar we horen eigenlijk vrij weinig over de inhoud van die formatiegesprekken. En nu zijn ze ook nog eens een week met vakantie.

Hoe staat het er eigenlijk voor met de kabinetsformatie? Vijf vragen aan politiek verslaggever Ron Fresen.

Wat gebeurt er achter de schermen?

"Er wordt stevig onderhandeld over een kabinet-Rutte III. De vier partijen komen elke dinsdag, woensdag en donderdag samen en maken voorzichtig al wat afspraken over een nieuw regeerakkoord. Ze zien het dus nog steeds zitten om een coalitie met elkaar te vormen. Maar over de grote onderwerpen, zoals klimaat, vluchtelingen en inkomens, wordt nog volop onderhandeld en die gesprekken zijn heftig. Het kan dus nog alle kanten op."

Waarom wordt er zo geheimzinnig gedaan over de onderhandelingen?

"Alles hangt met elkaar samen en over heel veel zaken moeten nog deals gesloten worden. Het heeft dus niet veel zin om de verschillende onderdelen naar buiten te brengen, want het gaat om een totaalbeeld straks. Informatie tussentijds naar buiten brengen zou ook niet goed zijn voor de sfeer en de onderhandelingen zelf. Je wilt niet de verkeerde indruk wekken over winnaars of verliezers."

Waarom duurt een kabinetsformatie zo lang?

"Een formatie duurt gemiddeld zo'n drie maanden, wat zou betekenen dat deze partijen tegen eind juni ongeveer klaar zijn. Zoals gezegd hangt dat vooral samen met de presentatie van het totale plaatje. Er zijn nog twee redenen waarom juist deze formatie waarschijnlijk lang gaat duren.

Allereerst moet er met maar liefst vier partijen worden onderhandeld. Meestal zijn dat er twee of drie. Hoe meer partijen, hoe ingewikkelder. Daarnaast zijn de verschillen tussen deze partijen enorm, ook dat kost altijd veel tijd."

Werkt de politiek in Den Haag door tijdens de onderhandelingen?

"Er worden op dit moment alleen bestaande afspraken uitgevoerd door ministers van het kabinet-Rutte II. Nieuw beleid moet dan ook even wachten op een nieuw kabinet. Mocht het nou echt noodzakelijk zijn om nieuwe wetten of plannen in te voeren tijdens de formatieperiode, dan gebeurt dat met de onderhandelingspartijen. Dat is ook logisch, want het vorige kabinet, van de VVD en de PvdA, heeft geen meerderheid meer in de Tweede Kamer. Zij hebben nu maar 41 zetels samen."

Wat verwacht jij van de onderhandelingen?

"Ik blijf zeggen dat het tamelijk kansloos is. De VVD en het CDA verschillen te veel van GroenLinks. Ze zullen het uiteindelijk toch niet aandurven om samen te werken; te veel angst om door hun kiezers afgestraft te worden. Ik denk dat we rekening moeten houden met een minderheidskabinet van VVD, CDA en D66, dat met wisselende meerderheden gaat regeren.

Tegelijkertijd beseffen de vier onderhandelingspartijen wel dat ze tot elkaar veroordeeld zijn. Want ja, wat is een echt alternatief? Alleen de VVD ziet een minderheidskabinet eventueel wel zitten. Kortom: ingewikkeld."

Iedere week maken Vincent Rietbergen en Xander van de Wulp van de Haagse redactie een Formatievlog. Kijk hieronder de vlog van deze week: