Óf je hebt het zelf net gehad, óf je kent wel een collega die thuis blijft vanwege griep. We zitten in een bovengemiddeld lange griepepidemie. Al neemt het aantal zieken nu eindelijk weer iets af.
Waarom komt dat huis-tuin-en-keuken-virus eigenlijk ieder jaar terug? We zetten de feiten en fabels rond het influenzavirus voor je op een rijtje:
Allereerst, wat is griep?
"Griep is een luchtweginfectie, die veroorzaakt wordt door het griepvirus", legt viroloog Carolien van de Sandt van het ErasmusMC uit. "Je hebt dan last van droge hoest, hoofdpijn, keelpijn, maar ook koorts. Het is echt iets anders dan een verkoudheid, het is een stuk heftiger. Als je griep hebt, kom je echt je bed niet uit."
Twijfel je, dan kun je ook hier even de griepcheck doen die is ontwikkeld door het Nederlands Huisartsen Genootschap.
Epidemie?
Jaarlijks sterven er in Nederland nog een paar honderd tot een paar duizend mensen aan de gevolgen van de griep. Dat zijn vooral ouderen. Gezondheidsinstituut RIVM houdt wekelijks het aantal mensen in de gaten met de cijfers van het CBS en zet dat af tegen de griepepidemie. Op die manier kunnen ze de impact van een griepepidemie in beeld brengen.
Er wordt gesproken van een epidemie als minimaal 51 per 100.000 mensen zich met griepklachten bij de huisarts meldt. We zitten nu in het staartje van de epidemie die eind november 2016 begon. Op dit moment hebben 62 op de 100.000 mensen zich gemeld met griep. Dat woord wordt dus terecht gebruikt.
Waarom heb ik elk jaar weer de griep?
Dat komt volgens Carolien omdat er vier verschillende typen van het influenzavirus in Nederland rondgaan. "Daarnaast is het een heel slim virus, dat zich telkens iets aanpast, waardoor je van hetzelfde type nog een keer ziek kunt worden."
En dat de griep telkens in de wintermaanden de kop opsteekt komt niet door de temperatuur. "Je krijgt griep van het virus, niet van de kou. Maar het komt waarschijnlijk vaker voor in de wintermaanden, omdat we dan vaak binnen en dichter bij elkaar zitten. Mogelijk is het virus ook stabieler in de wintermaanden, waardoor het makkelijker verspreidt onder de bevolking."
Maar dat betekent niet dat je in je zomerjas een sneeuwballengevecht moet gaan doen. "Dat is niet bevorderlijk voor je immuunsysteem."
Vaccineren
Jaarlijks krijgen zo'n 5 miljoen Nederlanders de griepprik. Vooral ouderen, kinderen, mensen met een verminderde weerstand, een chronische ziekte of die in de zorg werken. Die krijgen 'm ook vergoed.
Dat vaccin wekt stofjes op die de buitenkant van het virus herkennen en kunnen voorkomen dat het virus in de cel binnendringt, zodat je ziek wordt. Het vormt een soort schild om het virus heen.
Je kunt beter een keertje ziek worden, dan ben je langer beschermd.
Waarom krijgt dan niet iedereen zo'n prik? Dan zijn we ieder jaar toch van dat gedoe af? "Omdat gezonde mensen beter in staat zijn om het virus zelf te tackelen", zegt Carolien. "Als zij de infectie krijgen, gebeurt eigenlijk hetzelfde als bij het vaccin. De immuunrespons wordt geactiveerd en maakt ook een herinnering aan."
Dus als je nog een keertje ziek wordt, reageert je lichaam sneller en beter. "Na een infectie is die respons sterker dan na een vaccinatie. Het klinkt raar, maar je kunt beter een keertje ziek worden. Dan ben je langer beschermd dan wanneer je een vaccin krijgt. Maar dat geldt dus niet voor risicogroepen. Zij worden echt veel zieker dan gezonde mensen."
En dat je ziek wordt van de griepprik, is een hardnekkig fabeltje volgens Carolien. "Echt onzin. In het griepvaccin zitten namelijk alleen maar dode virusdeeltjes, die niet meer ziek kunnen maken, maar die wel je immuunsysteem activeren."
Naast het vaccin zijn er ook wel medicijnen voor griep. "Die worden eigenlijk alleen aan die risicogroepen gegeven, in een heel vroeg stadium. En die verkorten de griep hooguit een dag."
Griep is duur
Het virus kost ook nog eens bakken met geld voor de werkgevers. Het Financieele Dagblad berekende dat de griep naar schatting 1,1 miljard per jaar kost. Je kunt dus beter thuisblijven om uit te zieken. "Naast dat je de infectie niet verspreidt, je collega's of mensen in de trein aansteekt, kun je ook beter herstellen. Rust nemen en veel drinken." Geen fabeltje dus.
Zijn we er dan ooit vanaf?
Dat is lastig, omdat het virus zo makkelijk verandert en steeds iets aanpast. Carolien doet in een team onderzoek naar een verbeterd griepvaccin. "Zodat mensen niet elk jaar opnieuw, maar een keer in hun leven een prik halen. Maar dat is wel echt toekomstmuziek."
Tot die tijd een hand voor je mond als je hoest of niest. Of nog beter: een zakdoekje en daarna je handen goed wassen.