Stemmen als je blind of slechtziend bent, dat levert best wat gedoe op. Oud-PvdA'er Sander Terphuis trok daarover vandaag aan de bel met een ingezonden brief in de Volkskrant. Hij is zelf slechtziend en heeft slechte ervaringen op het stembureau. En hij is niet de enige.
Je kunt wel iemand machtigen, maar je wil graag zelf stemmen.
"Als je aangeeft dat je slechtziend bent, geven ze je eerst een loep," vertelt Terphuis. "Als het invullen dan nog niet lukt, komen ze met een lampje aanzetten. Je kunt wel iemand machtigen, maar veel blinde en slechtziende mensen willen graag zelfstandig stemmen."
De 28-jarige Tim in 't Veld weet hoe het is om als slechtziende te moeten stemmen. In onderstaande video neemt hij je virtueel mee naar het stembureau.
300.000 mensen
Het gaat in Nederland om ongeveer 300.000 mensen die visueel beperkt zijn. Tot 2007 was er voor deze mensen weinig aan de hand in het stemlokaal: overal stond nog een stemcomputer. Terphuis: "Via een koptelefoon kon je horen wat de opties waren en zonder problemen je stem uitbrengen op de partij die je wilde."
Met papier en potlood kan een groep mensen dit domweg niet.
Toen het ouderwetse papier en het rode potlood weer terugkwamen, omdat stemcomputers niet altijd veilig waren voor fraude, werd het ineens weer lastig om blind te stemmen. "Stemmen is een grondrecht voor iedereen en dit moet voor iedereen mogelijk zijn. En met papier en potlood kan een groep mensen dit domweg niet."
Elders in Europa
In andere Europese landen pakken ze dit beter aan. "In België gebruiken ze in veel stembureaus een stemprinter," vertelt Ton van Weerdenburg van de Oogvereniging. "Hiermee stem je wel met een computer, maar in plaats van dat deze de stem opslaat, wordt hij uitgeprint." Zo is het systeem veilig en ook goed te gebruiken door blinden en slechtzienden.
In Duitsland pakken ze het anders aan. Hier zijn ze ook bang voor de fraudegevoeligheid van de stemcomputer, maar hebben ze wel iets geregeld voor visueel beperkte mensen: een 'stemmal' met braillevertaling erop.
Een land als Frankrijk vertrouwt voor een groot gedeelte op stemcomputers, waardoor het voor blinden en slechtzienden makkelijk is om te stemmen.
En nu?
Vorig jaar deed de Oogvereniging een voorstel aan minister Plasterk om in Nederland ook een mal neer te leggen bij de stembureaus, maar dit plan is niet doorgevoerd. Twee wetsvoorstellen daarover, ook één van de VVD, sneuvelden in de Tweede Kamer. Waarom is niet duidelijk.
Voorlopig zullen blinden en slechtzienden nog moeten vertrouwen op iemand anders bij het stemmen.