Een zwarte doos op een berg in Bolivia? 'Let's go get it'

Op een zaterdagmiddag in 2015 zaten twee Amerikanen op de bank met een biertje. Een van hen, Dan Futrell (32), keek op internet of er nog informatie was over de verdwenen Malaysian Airlines-vlucht MH370. Zo kwam hij op een Wikipediapagina terecht over nooit teruggevonden zwarte dozen van verongelukte vliegtuigen.

Eentje trok zijn aandacht: vlucht 980 van de Amerikaanse maatschappij Eastern Airlines. "De meeste zwarte dozen liggen op de zeebodem", zegt Dan. "Deze lag op een berg."

Het vliegtuig was op 1 januari 1985 neergestort op een berg in Bolivia. Alle negentien passagiers en tien bemanningsleden kwamen om. Vijf keer was geprobeerd om het toestel en de zwarte doos te vinden, maar vanwege de hoogte en de ontoegankelijkheid van het gebied zonder resultaat.

"Kom op, mensen zijn op de maan geweest, bovenop Mount Everest: dit moet te doen zijn", dacht Dan.

Let's go get it

"Kijk", zei hij tegen z'n huisgenoot Isaac Stoner (31). "Er ligt gewoon een zwarte doos op een berg in Bolivia. Let's go get it."

"Hij is gek geworden", dacht Isaac. "Maar het plan werd steeds realistischer."

Dan en Isaac zochten contact met klimmers in Bolivia, omdat ze geen enkele klimervaring hadden. Zo kwamen ze bij Robert Rauch, een Duitse klimgids die al twintig jaar in Bolivia woont. "Robert wist de weg, hij wist ook waar de brokstukken lagen", zegt Dan. "Hij vertelde ook dat hij het landingsgestel had gezien, omdat de sneeuw voor een groot deel weg was." En dus namen ze twee weken vakantie op.

Maar vanwege het hoogteverschil moet je toch wel drie weken in de hoofdstad La Paz verblijven, om te wennen. Aangezien dat niet lukt in twee weken, kochten ze een hoogtetent: daar sliepen ze vier weken lang in, voor ze op het vliegtuig stapten. "Dat was vreselijk. We waren nog aan het werk en werden steeds wakker met hoofdpijn", vertelt Dan.

Uiteindelijk vertrokken ze met gids Robert, een Boliviaanse kok en een journalist de 6400 meter hoge berg Illimani op, waar het vliegtuig was neergekomen.

De brokstukken lagen op twee verschillende plekken: in een gebied op 6000 meter hoogte en een stuk lager, op ongeveer 5000 meter hoogte, waar een deel van het wrak gevallen was. Op allebei de plekken zocht het team ongeveer vier dagen lang.

Tussen de brokstukken vonden Dan en Isaac menselijke resten. 'We wisten niet goed wat we daarmee moesten doen", vertelt Isaac. "Of we die mee van de berg moesten nemen, of laten liggen. Uiteindelijk hebben we ze begraven onder een stapel stenen. De omvang van de ramp kwam zo wel goed binnen."

"Ik had al verwacht dat we brokstukken zouden vinden en menselijke resten, aangezien we daar lang rondliepen, langer dan wie dan ook", zegt Dan. "Maar ik had niet verwacht dat we de zwarte doos zouden vinden en een liedje van Bill Cosby."

CKPT VO RCDR

Want op de derde dag vonden ze een stuk oranje metaal met de tekst CKPT VO RCDR erop: cockpitvoicerecorder. En een opnameband.

Ze namen zes oranje stukken die met de zwarte doos te maken zouden kunnen hebben mee terug naar Amerika. Ze wilden het in Amerika laten onderzoeken. "Dat was echt belangrijk voor ons", zegt Dan. "Er waren geen Bolivianen aan boord, we zagen daar geen Bolivianen lopen - er werd gewoon geen geld in deze zoektocht gestoken."

"Ik ben een oorlogsveteraan en aan boord zaten ook een paar veteranen. Ook voor hen wilde ik dat de spullen goed onderzocht zouden worden, daarom moesten de stukken naar Amerika."

"We dachten dat iedereen geïnteresseerd zou zijn", vertelt Isaac. "Dat er zwarte limousines voor onze deur zouden stoppen. Maar er gebeurde niks. Toen kwam ik via een vriend in contact met de National Transportation Safety Board (NTSB), die het materiaal kon onderzoeken. "Die wees ons op het protocol, dat we geschonden hadden. De NTSB had toestemming nodig van Bolivia, dus we moesten eerst naar de Boliviaanse ambassade."

Zo volgde een maandenlange mailwisseling met de autoriteiten in Bolivia, tot in december het groene licht kwam. Al die tijd lag het stuk metaal bij Dan en Isaac in de keuken. In januari droegen ze de stukken over aan de NTSB.

Bill Cosby

Die kwam twee weken geleden met de uitslag: het was niet de cockpitvoicerecorder, maar het stuk waarmee het verbonden was aan het vliegtuig. En de opname was een onderdeel van het inflight entertainment system, met een aflevering van een Amerikaanse serie met Bill Cosby, vertaald in het Spaans.

Inmiddels is de Wikipediapagina over de vliegramp aangepast. Maar wat er nou precies gebeurd is met vlucht 980 is nog steeds niet duidelijk.

Toch heeft de tocht zin gehad, schrijft het duo op hun blog. "Geregeld neemt een nabestaande of goede vriend van een vlucht 980-slachtoffer contact met ons op. We werken langzaam maar zeker de lijst af, en proberen iedereen van zo veel mogelijk informatie te voorzien. Media in Bolivia en Paraguay berichten er ook over, en zo komt het nieuws ook bij andere familieleden terecht."

Ketting voor dochtertje

Een dochter van een van de piloten, die 2 jaar oud was toen haar vader overleed, vroeg of ze voor haar een stuk metaal van het vliegtuig wilden meenemen. Van dat stuk heeft ze een ketting laten maken, als nagedachtenis.

Het goede nieuws volgens Isaac, is dat de opname die ze vonden nog in perfecte staat verkeerde. "Die is 31 jaar lang goed gepreserveerd geweest in het ijs. Dat biedt hoop voor de zwarte doos."

Dan en Isaac hebben ook de coördinaten doorgegeven van de plekken waar ze menselijke resten vonden. En waarschijnlijk ligt de zwarte doos er nog. "Volgens de NSTB waren we heel dichtbij", zegt Dan. "De Boliviaanse regering heeft iemand aangesteld die een nieuw onderzoek moet starten, en mogelijk dus een nieuwe zoektocht."

Dat Dan en Isaac daar ook bij zijn, is niet waarschijnlijk. "Dat is iets voor de betrokken landen."

Hun volgende vakantie? Dan heeft wel weer zin in een avontuur, net als Isaac: "We hebben wel een paar ideeën, waaronder Mongolië", zegt Isaac.