Happy Yalda! Terwijl veel mensen druk zijn met Kerst, is de nacht van 20 op 21 december de langste nacht van het jaar - en dat wordt op meerdere plekken in de wereld gevierd. Met familie, vrienden, poëzie en heel veel eten, tot diep in de nacht. Vooral in Iran, maar ook in onder meer Afghanistan, Tadzjikistan, Oezbekistan en Turkmenistan: landen die ooit tot het Perzische rijk behoorden.
"Het is een hele bijzondere nacht voor ons", zegt Farnoosh (25), student in Teheran. "Het is gezellig en fijn om iedereen gelukkig te zien, alle problemen worden even vergeten." De familie eet samen, thuis of in een restaurant. "Ik ben bij m'n ouders en m'n moeder kookt."
Vannacht gaat het feest tot ongeveer middernacht door, maar als Yalda in het weekend valt, plakken ze er nog wat uurtjes aan vast. "Dan duurt het tot een uur of 3", zegt Farnoosh. "Iedereen moet morgen weer werken, dus dat is jammer."
Dat is officieel wel zo, al nemen de meeste Iraniërs dat niet heel nauw, zegt de van oorsprong Iraanse Nafiss Nia. "Er wordt niet van je verwacht dat je vroeg te bellen bent."
Nafiss organiseert sinds vier jaar een Yalda-viering in Amsterdam. Niet alleen voor Iraniërs: "Het is een feest voor iedereen, we willen verbinden", zegt Nafiss. "We willen laten zien dat we meer overeenkomsten dan verschillen hebben."
Vijf jaar geleden richtte ze Stichting Granate op, een podium voor literatuur- en filmtalenten met een niet-Nederlandse achtergrond. "Mensen vroegen me of ik ook een Yalda-feest wilde opzetten." Maar dan niet zoals op andere plekken in Nederland. "Die zijn vaak alleen gericht op Iraniërs. En op blingbling", zegt Nafiss. "Ik wilde iets anders opzetten, een soort warm bad voor iedereen die wil komen. En het is elk jaar uitverkocht."
Mijn generatie zoekt andere culturen op, jongeren willen ook andere feesten vieren.
De Iraans-Nederlandse Maya (22) is er ook bij in Amsterdam. Ze ziet de interesse in Yalda hier groeien. "Mijn generatie zoekt andere culturen op. Jongeren willen andere feesten vieren, zoals het Suikerfeest. Ze voelen zich universeler."
Maya heeft een Iraanse moeder en Nederlandse vader. Thuis vieren ze Yalda, maar vooral ook Noroez, het Iraanse nieuwjaar op 21 maart. "Yalda gaat vooral om de saamhorigheid, je viert het met familie en vrienden. Het overwinnen van het licht op de duisternis is meer het religieuze element, daar ligt de focus niet meer op."
De avond heeft wel iets weg van onze Oudejaarsavond. Met wel een groot verschil: in Iran is alcohol verboden. Al houdt niet iedereen zich daar aan, weet Farnoosh.
