Vanavond is de zesde en laatste aflevering van de populaire EO-serie Als de dijken breken. De afgelopen weken zagen op zaterdagavond anderhalf miljoen mensen hoe onze polders in een met zeewater volgelopen rampgebied zijn veranderd. De grote vraag is: kan dat ook echt? Het korte antwoord: ja, dat kan.
Maar de kans is wel bijzonder klein. Nederland heeft de best beveiligde delta ter wereld. "De waterkeringen in Nederland zijn uitgerekend op een storm die eens in de 10.000 jaar kan voorkomen", zegt specialist waterveiligheid van Rijkswaterstaat Harold van Waveren. "Zelfs dan zullen de meeste keringen het houden, maar toch bestaat het risico dat dan op een aantal plekken de dijken breken."
Het kan theoretisch over een maand gebeuren.
Zo'n unieke perfect storm zou uit het noordwesten moeten komen, met windkracht 11 of 12. En in combinatie met springtij, om het zeewater in de trechtervormige Noordzee naar de Nederlandse kust te stuwen. "Zoals dat ook in 1953 gebeurde", zegt Van Waveren. Maar dan nóg krachtiger.
Eens in de 10.000 jaar. "Dat kan dus theoretisch over een maand zo zijn. Dat kan je nu nog niet voorspellen", zegt Van Waveren. Maar als het ooit zover komt, gebeurt het vrijwel zeker in de winter. "Het stormseizoen loopt van 1 oktober tot 1 april. De storm van '53 gebeurde in de nacht van 1 februari."
Bekijk hieronder in vijf minuten wat Nederland allemaal doet in de strijd tegen het water:
Als het kalf verdronken is, dempt men de put, luidt het oud-Hollands gezegde. Dat geldt voor de beroemde Zuiderzeewerken en Deltawerken, die het noorden en het zuiden van Nederland tegen de zee beschermen. Voor deze prestigieuze waterbouwprojecten moesten eerst veel doden vallen, want ze kwamen er pas respectievelijk ná de Zuiderzeevloed van 1916 en de Watersnoodramp van 1953.
We gaan die volgende ramp niet afwachten.
Het huidige beleid is gericht op een ander Hollands gezegde: voorkomen is beter dan genezen. "We wachten die volgende ramp niet af", zegt Van Waveren. Rijkswaterstaat reserveert elk jaar een bedrag dat wordt geïnvesteerd in waterveiligheid.
"Daarvoor hebben we in 2010 het Deltaprogramma in het leven geroepen. Vanuit het Deltafonds is jaarlijks ruim 1 miljard euro beschikbaar, voor beheer en onderhoud, maar ook voor nieuwe investeringen. Daarnaast investeren ook de Waterschappen jaarlijks 250 miljoen euro in waterveiligheid."
De grote uitdaging voor de lange termijn is klimaatverandering. Hoeveel graden warmt de aarde verder op? Hoeveel meter stijgt die zeespiegel nog?
"Als de zeespiegel verder en sneller stijgt dan we nu denken, dan zullen we meer moeten investeren", aldus Van Waveren. "De natuur is grillig en sterker dan de mens. We blijven kwetsbaar. De serie versterkt het gevoel van urgentie. Mensen moeten voorbereid zijn op die kleine kans dat het toch een keer misgaat."
Die ene plek waarop het in de serie misgaat, die hebben we juist net versterkt.
Maar voorlopig kunnen we er weer even tegen. Vorige maand is de laatste van de in 2003 uitgeroepen tien 'zwakke schakels' in de dijken voor in ieder geval de komende 50 jaar voldoende versterkt. In de EO-serie breekt de dijk juist op één van die zwakke schakels, op dijkring 14 ter hoogte van Katwijk.
"Als de dijken breken is natuurlijk fictie", zegt Van Waveren. "Het is een televisieserie. Het is spectaculair in beeld gebracht. Ik ben één van die anderhalf miljoen miljoen kijkers en ik kijk met veel belangstelling. Maar die ene plek waarop het misgaat, die hebben we juist net versterkt."
En dus kunnen die anderhalf miljoen mensen vanavond met een gerust hart de finale kijken. Maar ongetwijfeld met die eens-in-de-10.000-jaar-storm in het achterhoofd.