Nog even snel appen voor het slapen gaan, een mailtje versturen en door Facebook scrollen. Zoveel kwaad kan dat niet, toch? Neurologen Iris Knottnerus en Loes Reichman zien ze wekelijks: pubers van zo’n 16, 17 of 18 jaar die nog maar drie tot vier uur slapen per nacht. Zo'n 200 jongeren kloppen jaarlijks bij hen aan voor hulp, omdat ze door het gebruik van hun mobieltje in bed niet meer in slaap komen, meldt het duo in de krant Tubantia.
Het licht van je telefoon zorgt ervoor dat je slechter slaapt en langzamer in slaap komt, legt Knottnerus uit. "Dat blauwe licht onderdrukt de aanmaak van het hormoon melatonine als je 's avonds wil gaan slapen."
"Sinds kort kan je je telefoon ook op nachtstand zetten, waardoor je scherm geler wordt, in plaats van fel blauw. Dat werkt wel, maar slaap is niet een knopje dat je aan of uit kunt zetten." Dus als je 's avonds nog heel erg druk bent met sociale contacten en werkmails, dan blijven je hersenen actief en blijf je nadenken. "Dat zijn natuurlijk ook factoren die het slapen ook nog slechter maken."
Niks nieuws, wel ernstig
"Dit probleem benoemen wij al jaren", zegt Hans Hamburger, somnoloog en oprichter van het Amsterdam Slaap Centrum en voorzitter van de NSWO, de Nederlandse vereniging voor Slaap en Waak Onderzoek. "Als puber of jongere structureel niet je bed uit kunnen komen is niet zomaar luiigheid, het is een stoornis in je biologische klok." Hamburger zegt dat slaapproblemen voorkomen in veel westerse landen.
Van te weinig slapen word je dom en dik.
Hamburger vindt het vreselijk zonde dat jongeren jaren van hun kostbare tijd weggooien door hun smartphonegebruik in bed. "In het begin van je slaaptijd zit je diepe slaap, daarin leg je vast wat je die dag hebt geleerd. Ook maken je hersenen dan eiwitten aan die verbindingen tussen zenuwcellen versterken. Als je te weinig slaapt, mis je die diepe slaap en neemt je hoofd niets op. Ook verandert de stofwisseling waardoor obesitas kan ontstaan. Van te weinig slapen word je dus eigenlijk dom en dik."
'Appen kost je hersenen meer dan je denkt'
Dr. Marcel Smits, neuroloog en somnoloog van Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede Vallei ziet minstens tien nieuwe jongeren met slaapproblemen per week op zijn spreekuur. Een aantal jaar geleden waren dat er nog drie tot vier. Maar, benadrukt hij: "Jongeren weten ons nu ook sneller te vinden."
Wat gebeurt er nou doordat je nog even appt in bed? Zoveel inspanning is dat toch niet? Nee, legt Smits uit, "maar je hersenen werken achter de schermen heel hard om je vingers op precies de juiste toetsen te zetten. En om na te denken over wat je leest of tikt." Als je echt rustig wilt inslapen, zegt de slaaponderzoeker, moet je twee uur voor het slapengaan je mobiel of laptop wegleggen, geen lichamelijke inspanning leveren en ook niet meer leren voor dat tentamen voor morgen.