Als corpslid uit de school klappen tegenover niet-leden of de media kan je op een flinke boete komen te staan. Er worden zelfs zwijgcontracten over opgesteld. In het geval van het Groningse Vindicat hangt je een som van 25.000 euro boven het hoofd als je iets vertelt over bijvoorbeeld je ontgroening.
Ondanks die zwijgcultuur wil Lex, ex-corpslid en 'ergens in de twintig', wél praten. Na de ophef over studentencorps Vindicat de afgelopen weken, over fysiek geweld en een bangalijst, wil hij meer vertellen over hoe het eraan toegaat bij corpora.
"Wat er bij Vindicat gebeurt, sluit aan bij mijn eigen ervaringen bij het corps. Daarom wil ik graag mijn verhaal doen. Ik vind dat er iets moet veranderen, dat de gesloten cultuur wordt opengebroken, zodat je dingen kunt veranderen."
Hij zat niet bij de Groningse studentenvereniging, maar wel bij Minerva, een corps in Leiden. Op zijn verzoek publiceren we niet zijn echte naam. "Ik wil geen ellende over me heen krijgen."
Vrije wil? Die ruil je in zodra je je handtekening onder je ledencontract zet.
"In mijn tijd zijn dingen gebeurd waar we in mijn ogen mee naar de politie hadden moeten stappen. Bij de ontgroening is een jongen urenlang onder koud stromend water gezet. Hij raakte onderkoeld. Een ander brak zijn enkel en veel jongens hadden wonden in hun nek, omdat hun shirts constant kapot werden getrokken. Meisjes moesten rondlopen met een shirt met daarop 'slet en 'hoer' geschreven."
Omdat jongens en meisjes van elkaar gescheiden worden tijdens de ontgroening, kan Lex niet veel vertellen over hoe het corps met vrouwen omging. "Tijdens de zaalavonden van de kennismakingstijd, zag ik veel meisjes janken omdat het zo heftig voor ze was geweest", vertelt Lex. "Meisjes pakken ze mentaal aan, jongens fysiek."
Ook na de groentijd kwamen fysieke aanvaringen voor, vertelt Lex. "Ik herinner me een corpslid die op een normale borrelavond zwaar in elkaar is geslagen door twee dronken corpsleden." Aangifte is niet gedaan. "Nee", zegt Lex, "daar heeft het corps een intern rechtssysteem voor."
Dingen die niet door de beugel kunnen worden voorgelegd aan een raad van corpsleden met een juridische achtergrond. Zij kunnen besluiten tot maatregelen, zoals een schorsing.
Onaantastbaar
Niet oké, oordeelt Lex. "Ze wanen zich onaantastbaar. Dat is het hele probleem: corpora denken dat ze boven de wet staan."
En als je wel aangifte zou doen? "Ze kunnen je op allerlei manieren pesten. En je uit de vereniging zetten. Dat weet iedereen." Dat de Vindicatter die tijdens zijn ontgroening ernstig hoofdletsel opliep geen aangifte wil doen, noch alle 22 vrouwen van de bangalijst, snapt hij.
"De rector van Vindicat zegt uiteraard in de media dat het ze vrij staat naar de politie te stappen. Maar hij weet heus wel dat ze dat niet zullen doen. Daarvoor hebben ze genoeg druk op hen uitgeoefend. Dat begint al met dat zwijgcontract."
Bij het corps leren ze je te denken wat zij denken, te vinden wat zij vinden. Je wordt gehersenspoeld.
Lex is geen lid meer van het corps. Hij wilde graag lid blijven, maar zijn studie leed te veel onder alle borrelavonden. "Geen makkelijke beslissing. Het corps is je familie, die verlaat je niet."
Lex realiseert zich nu pas wat de impact was van de corpscultuur op zijn leven. "Als je er midden in zit is het tof, maar als je eruit bent zie je de dingen pas hoe ze zijn. Bij het corps leren ze je te denken wat zij denken, te vinden wat zij vinden. Je wordt gehersenspoeld. De vrije wil? Die ruil je in zodra je je handtekening onder je ledencontract zet."
'Zijn er juist om studenten een leuke tijd aan te bieden'
Lucia Aerden, praeses van Minerva, heeft de ervaring van Lex met ontgroeningen niet eerder gehoord. "Het kan zijn dat er zich in het verleden incidenten hebben afgespeeld, maar nu niet meer. Uiteraard zijn alle vormen van vernedering, discriminatie en geweld uit den boze. Daar hebben we een convenant voor opgesteld. Wij zijn er juist om studenten een leuke tijd aan te bieden."
En hoe zit het met druk die op leden zou worden uitgeoefend geen aangifte te doen, maar alles via het interne rechtssysteem te laten verlopen? "Daar kan ik heel stellig in zijn: daar herkennen wij ons niet in. Het Nederlandse rechtssysteem prevaleert boven ons interne rechtssysteem. Op het moment dat er sprake zou zijn van een wetsovertreding, steunen wij onze leden waar nodig in het zoeken naar een oplossing."
Ook wil ze benadrukken dat er geen geldboete staat in het contract dat aspirant-leden ondertekenen. Lex zegt overigens dat in zijn contract wel een geldboete was opgenomen, vergelijkbaar met die van Vindicat.
Iemand is per ongeluk op zijn hoofd gaan staan. Fout natuurlijk, maar geen opzet.
Student Lucas is lid bij Albertus, een Groningse studentenvereniging verwant aan Vindicat. Ook hij wil zijn verhaal doen, maar dan om een tegengeluid te laten horen. "Ik praat zo'n bangalijst en het hoofdletsel niet goed, maar de media maken het veel groter dan het is." Zijn naam is op zijn verzoek gefingeerd.
Het hoofdletsel van een student tijdens de ontgroening is niet het gevolg van een klap, zegt hij. "Ik heb een berichtje gehad waarin staat dat iemand per ongeluk op zijn hoofd is gaan staan. Fout natuurlijk, maar geen opzet."
Dat is volgens Lucas ook de reden dat hij geen aangifte doet. "Het was een ongeluk. De jongen die het gedaan heeft, wilde echt niet iemand het ziekenhuis intrappen." En als de gewonde student wel naar de politie wil stappen? "Dan weet ik honderd procent zeker dat het corpsbestuur hem zal steunen."
Het heeft een doel: teambuilding. Ja, het is hard. Maar dat heeft een reden. Zodat mensen die er niet volledig voor gaan afvallen.
Lucas wil niets goedpraten, maar ergert zich enorm aan het stigma dat nu op ontgroeningen rust. "Meteen spreken universiteiten zich uit tegen de ontgroeningscultuur. Geloof mij, die gaat niet weg. Het heeft een doel: teambuilding. Ja, het is hard. Maar dat heeft een reden. Zodat mensen die er niet volledig voor gaan afvallen."
En als je als vrouw nou weigert om in een shirt met 'slet' rond te lopen of de ballen van een naakt standbeeld te likken? "Dan moet je je niet inschrijven bij het corps."
Ook Lucas tekende een zwijgcontract, met een boete van "duizenden euro's".
Een ontgroening heeft een hele positieve invloed op je leven, zegt Lucas. En het is ook bedoeld om je grenzen aan te geven. Als je iets echt niet vindt kunnen, moet je dat natuurlijk zeggen. Maar dat begrijp je alleen als je lid bent geweest. "Het valt gewoon niet uit te leggen aan niet-leden."
Zo'n bangalijst bijvoorbeeld? "Precies. Ja, de tekst is vrij grof. Maar je moet het ook niet te serieus nemen. Het zijn gewoon jongens die met elkaar over meisjes lullen en die ervan uitgaan dat het in de vertrouwelijke sfeer blijft. Zo'n lijst zegt niets over hun professionaliteit in hun latere carrière en hoe ze naar vrouwen kijken. Het zijn studenten, het zijn jongens, en ja, als je jong bent gaat het wat vaker over seks."
Handvol rotte appels
En dat interne rechtssysteem? "Mooi toch als je je problemen intern kunt oplossen? En het is echt niet zo dat je een boete krijgt als je aangifte doet, of dat ze je weerhouden. Dat is meer bedoeld om ervoor te zorgen dat je geen filmpjes van je ontgroening online zet."
Lucas vindt het oprecht sneu voor alle Vindicatters, de naam van hun vereniging is onterecht besmet, vindt hij. "We hebben het over een handvol rotte appels binnen een vereniging van 2000 leden. Daarom vond ik dat ik een reactie moest geven."