Deze week kwam de uitslag van een opmerkelijke schoonheidswedstrijd. Waar normaal een menselijke jury bepaalt wie de mooiste is, werden de winnaars deze keer volledig bepaald door algoritmes. Een robot-missverkiezing dus, waaraan ook mannen mochten doen.
Meer dan 6000 deelnemers uit ruim honderd landen stuurden hun foto op. Het doel: hun schoonheid wetenschappelijk bewijzen.
Toch kunnen er vraagtekens gezet worden bij die wetenschap. De groep van 44 winnaars lijkt namelijk wel verdacht veel op elkaar: bijna allemaal hebben ze een witte huidskleur en een westers uiterlijk. Ook zijn er een paar Aziaten onder de winnaars, maar slechts één persoon heeft een donkere huidskleur. Een racistische robot, wordt -ie op Twitter genoemd.
De wedstrijd is georganiseerd door Beauty.Ai, opgezet door onderzoeksgroep Youth Laboratories. De onderzoekers gebruikten grote datasets om een algoritme te bouwen dat schoonheid beoordeelt. In een interview met The Guardian wijten ze de dubieuze uitkomst aan de afwezigheid van minderheden in hun dataset. Er waren simpelweg te weinig foto's van niet-witte mensen, volgens de onderzoekers.
Niels Taatgen, hoogleraar kunstmatige intelligentie aan de Rijksuniversiteit Groningen, vindt dat ongeloofwaardig. "Stel, er is een heel kleine verzameling donkere mensen tussen de 6000 inzendingen. Als die donkere mensen worden beoordeeld als aantrekkelijk, dan geeft het niet dat ze in de dataset in de minderheid zijn."
"Het systeem waarmee ze de foto's hebben beoordeeld, heet deep learning", vertelt Taatgen. "Met deep learning kun je beelden classificeren: in dit geval dus wat wel en wat niet aantrekkelijk is. Maar een computer weet niets van schoonheid. Het enige wat een algoritme doet, is generaliseren wat erin wordt geprogrammeerd. De onderzoekers hebben waarschijnlijk met een vooroordeel geprogrammeerd. Dat vooroordeel komt dan ook terecht in hun resultaten."
"De wedstrijd heeft de pretentie objectief te zijn, puur omdat er een computer aan te pas komt. Flauwekul. Het beoordelen van schoonheid is altijd subjectief, ook als je algoritmes gebruikt."
De wedstrijd heeft de pretentie objectief te zijn, puur omdat er een computer aan te pas komt. Flauwekul.
Ondanks de kritiek over de uitkomst zijn de onderzoekers niet van plan hun resultaten terug te trekken. Integendeel: deelnemers kunnen hun foto vanaf nu opsturen voor een nieuwe beauty contest. Wel krijgt het algoritme een aantal veranderingen. "We gaan proberen de resultaten minder discriminerend te maken", zegt onderzoeker Alex Zhavoronkov aan The Guardian.
Daarnaast is er nog een conclusie te trekken uit de wedstrijd: zó goed zijn computers ook weer niet in het beoordelen van schoonheid. "Ik was verrast over de selectie van het algoritme", zegt Zhavoronkov. "De computer koos winnaars die ik zelf niet per se had uitgezocht."