Een paar jaar geleden stak de 22-jarige Sami Tsgeaye vanuit Libië de Middellandse Zee over. Het was de eerste keer dat hij de zee zag. Nu vaart hij in Amsterdam zelf in zo'n zelfde soort boot bezoekers naar het festival de Parade, terwijl hij hen zijn verhaalt vertelt.
De boot is van Rederij Lampedusa, een project van kunstenaar Teun Castelein. Hij kwam op het idee toen hij in Lampedusa de botenkerkhoven zag liggen "De boten staan symbool voor ellende, maar ook voor een succesvolle overtocht", vertelt Teun. "Een tocht die hoop en perspectief biedt."
Het was volgens Teun niet makkelijk om de Italiaanse regering zo ver te krijgen de boten naar Nederland te sturen. "De kapitein kan de boot nog steeds claimen", legt Castelein uit. "Al is die kans klein, want dan wordt hij waarschijnlijk meteen voor mensensmokkel aangehouden."
Kapitein Sami
Maar het lukte en zo kon Rederij Lampedusa beginnen. Op de twee boten van de rederij varen nu jonge vluchtelingen, zoals Sami. "In de boot vertel ik waarom je je thuisland ontvlucht", zegt Sami. "En de geschiedenis van de boot."
Sami is geboren in Ethiopië, maar zijn ouders komen uit Eritrea. Na de oorlog tussen de twee landen werd het naar eigen zeggen te gevaarlijk en dus vluchtte hij in 2009 naar Libië. Toen daar ook een oorlog uitbrak, besloot hij de oversteek naar Europa te wagen.
"Het was een boot voor 250 mensen", vertelt Sami. "Ik was voor het eerst op het water en voor het eerst in een boot. Ik was natuurlijk bang. Veel mensen schreeuwden of waren ziek. Maar we hadden geen keus. Gelukkig haalden we het allemaal."
Hij kwam uiteindelijk in Nederland via via bij Rederij Lampedusa terecht. Het leek hem leuk, maar het was wel weer even slikken om opnieuw een boot in te stappen.
"Op de Middellandse Zee beloofde ik aan mijzelf dat ik het water nooit zou vertrouwen", zegt Sami. "Ik vond het aan de ene kant leuk om opnieuw op een boot te zitten en aan de andere kant eng. Je moet een van die twee kiezen. Ik koos ervoor me hier veilig voelen."
De vluchtelingen doen het nu nog voor een kleine vergoeding. De twee vluchtelingenboten worden voornamelijk tijdens festivals als Oerol en Magneetfestival ingezet. En tot eind augustus varen ze bezoekers naar de Parade.
Maar Teun hoopt op meer. In de toekomst hoopt hij toestemming te krijgen om permanent door de Amsterdamse grachten te varen. "Alle festivals en hippe uitgaansgelegenheden in Amsterdam zitten aan het water. Die willen graag meedoen. Het zou geweldig zijn als dit de echte baan van vluchtelingen kan worden."
Op Oerol voer de vluchtelingenboot ook. Daar werd 'ie plotseling geënterd door de marechaussee, voor een identiteitscontrole. Sami bleek geen verblijfsvergunning te hebben. Hij mocht wel doorvaren, maar moest zich daarna wel bij de politie melden.
Sami heeft nog altijd geen papieren. Doordat hij nooit een identiteitsbewijs heeft gekregen, is het volgens hem lastig zijn verhaal te bewijzen. Maar weggaan bij Rederij Lampedusa zal hij niet snel: "Ik heb dankzij dit schip veel vrienden. Ik wil de boot niet kwijtraken."