"Ik wil niet trouwen om het trouwen. Dan word ik niet gelukkig. Zelfs als ik alleen blijf, kan ik een goed en gelukkig leven hebben". Dat zegt een van de jonge vrouwen in een video die in China op sociale media veel bekeken wordt.
Het filmpje van 4 minuten, Marriage Market Takeover, is een advertentie over het fenomeen leftover women (Sheng Nu) in China, single vrouwen van 27+. China ziet die vrouwen als een probleem, maar in deze video slaan de vrouwen terug. Ze verdedigen zich voor hun single bestaan, maar hebben het daar tegelijkertijd moeilijk mee omdat ze hun ouders niet willen afvallen.
De sociale druk om een partner te vinden is in China zo hoog, dat er amper sprake is van happy singles. Ouders van jongeren die geen partner kunnen vinden, gaan massaal naar huwelijksmarkten in de grote steden, waar andere ouders hun kroost 'aanbieden'.
"Door de eenkindpolitiek is er een enorm tekort aan meisjes", zegt correspondent Marieke de Vries. "Het voortbestaan van de familiestamboom hangt af van dat ene kind. Als die dan vrouw is en geen kinderen wil krijgen, dan hebben ze wel een probleem."
In 2014 waren er zo'n 20 miljoen meer mannen onder de 30 dan vrouwen onder de 30. "Het wordt ook gezien als een mislukking als je je dochter niet aan de man krijgt. Nog niet lang geleden zochten ouders een partner voor hun kinderen uit, uithuwelijken gebeurde vaak al als de kinderen nog foetussen waren."
Mannen die geen vrouw kunnen vinden, lopen een grotere kans deel te nemen aan rellen, stelen en groepsgevechten.
Maar ook de overheid heeft er belang bij dat vrouwen trouwen. "Die heeft enorm campagne gevoerd om vrouwen onder druk te zetten om vooral te trouwen." In 2007 definieerde de All-China Vrouwen Federatie (door de Communistische Partij speciaal in het leven geroepen 'to protect women's rights and interests') de term 'leftover' vrouwen als alleenstaande vrouwen van 27+, weet staatspersbureau Xinhua.
In datzelfde jaar voegde het ministerie van onderwijs de term officieel toe aan het woordenboek. Sindsdien wordt de term vaak gebruikt en gepromoot in staatsmedia, in artikelen, surveys en cartoons. En in hoofdredactionele artikelen worden de hoogopgeleide alleenstaande vrouwen gestigmatiseerd met stukken over de 'crisis' van opgeleide vrouwen die 'geen man kunnen vinden'.
Volgens schrijfster Leta Hong Fincher is die mediacampagne er deels vanwege de sekse-ongelijkheid door de eenkindpolitiek. Die disbalans noemde de regering een 'bedreiging voor de sociale stabiliteit' in het land. De staatskrant People's Daily schrijft dat miljoenen mannen die niet in staat zijn een vrouw te vinden, een grotere kans lopen deel te nemen aan 'rellen, stelen en groepsgevechten'.
Vorig jaar is de eenkindpolitiek afgeschaft. Maar dat lijkt het probleem niet heel snel op te lossen: "Hoogopgeleide vrouwen willen eigenlijk geen kinderen, of hooguit één", aldus De Vries.
Vrouwen doe je plicht, word geen vergeelde parel.
Volgens China-deskundige Bettine Vriesekoop, die een hoofdstuk in haar boek Dochters van Mulan wijdde aan leftover women, is er in China een sociale revolutie bezig. "Er komt wel steeds meer kritiek op de traditionele rollen. Roluitwisseling zijn wij gewend, maar in China is dat nog niet ontwikkeld. De All-China Vrouwen Federatie maakte reclame met slogans als 'Vrouwen doe je plicht, word geen vergeelde parel'. Daar kwam zo veel kritiek op dat 'ie maar offline is gehaald."
Overigens zijn we in Nederland ook nog niet van de traditionele rolverdeling af, zegt Vriesekoop. "Na de oorlog hadden we het hier ook over oude vrijsters en nog steeds krijg je vragen als je single blijft." Ook in China is het de vrouw die de emancipatie moet trekken, en daar zijn ze nu mee bezig. "En de man moet noodgedwongen volgen."
Het filmpje is gemaakt door het Japanse cosmeticamerk SK-II, als onderdeel van een wereldwijde campagne om vrouwen te inspireren hun toekomst vorm te geven. "Dat het nog steeds online staat, dát verbaast me", zegt Marieke de Vries.
Betekent dat dan dat er iets aan het veranderen is in China? "Kijk, het is moeilijk om tegen die heersende traditie in te gaan. Online is de enige plek waar het kan, op tv en radio gaat het er niet over. De vrouwen zullen ook nergens uitgenodigd worden, het is eigenlijk kritiek op de overheid. Het feit dat het nog steeds online staat, betekent dat het door de vingers gezien wordt, en dat vind ik wel opmerkelijk. Dat zou kunnen betekenen dat er toch iets bij de overheid aan het veranderen is."
En dat zou te maken kunnen hebben met een andere angst van de overheid: "Dat succesvolle mensen met kennis en geld weggaan. Als die vrouwen het land verlaten, zijn ze nog verder van huis."