Onderwijs over wetenschap saai? Daar hebben ze bij de Universiteit Leiden wat op gevonden: de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen bedacht een spannend filmscript waarin wordt uitgelegd wat er als wetenschapper op je pad kan komen. In de film On Being a Scientist krijgen studenten te zien wat de valkuilen zijn als ze straks als wetenschapper aan de slag gaan.
Het is niet zomaar een studentenfilmpje: er is een professionele regisseur en bekende acteurs als Sigrid ten Napel en Reinout Bussemaker spelen mee. In totaal zijn er negen delen, die afzonderlijk als lesmateriaal worden gebruikt in de collegezalen. Vandaag ging die in première.
De film gaat over een professor en een PhD-student die in een strijd verwikkeld raken over een wetenschappelijke doorbraak: wie heeft het originele idee verzonnen?
Onderzoeker Remco van Schadewijk werkte vanaf het begin mee aan de film. "Na afloop van elk van die negen delen bespreken studenten het dilemma in de aflevering. Er is gekozen voor een fictieve film omdat we daarin situaties kunnen laten zien die in een normaal college niet zo duidelijk overkomen. Film werkt stukken sterker."
Maar kunnen de wetenschappers in spé dan niet meer genoeg concentratie meer opbrengen voor een stuk tekst? Van Schadewijk: "We merken al langer dat boeken en hoorcolleges de boodschap niet zo effectief overbrengen als bijvoorbeeld film. Daar hebben we nu dus wat aan gedaan. De film is ook een onderzoek: we gaan kijken of studenten zich meer in het onderwerp gaan interesseren als ze met de personages in een film kunnen meeleven."
We hebben types à la Stapel niks meer te vertellen.
Integriteit in de wetenschap is een belangrijk thema in de film. "Sinds de fraudezaak van de Tilburgse hoogleraar Diederik Stapel, die onderzoeksresultaten verzon, is de controle op wetenschappers strenger geworden." De laatste jaren werden verschillende sjoemelende onderzoekers ontmaskerd. Volgens Van Schadewijk is de film juist bedoeld om dit soort zaken voor te zijn.
"Dit gaat om kleinere dilemma's, zoals hoe je omgaat met onderzoek en welke naam er al eerste op een publicatie verschijnt. Het is logisch dat er meteen naar Diederik Stapel wordt verwezen. De types à la Diederik Stapel, die zo stelselmatig hebben gefraudeerd, hebben we niks meer te vertellen."
Doe ermee wat je wil
Volgens Van Schadewijk is On Being a Scientist bedoeld voor academici, maar kan de film ook interessant zijn voor mensen die niet in de wetenschap werken. "De dilemma's zijn niet alleen voor studenten, maar ook voor een algemener publiek. Ook in het dagelijks leven krijg je met kwesties als eergevoel en rechtvaardigheid te maken."
De film is gemaakt dankzij een beurs - waardoor de film gratis te downloaden en te bewerken is. Van Schadewijk: "Het is publiek geld. Je kunt ermee doen wat je wilt." Hieronder zie je de eerste aflevering, de hele filmreeks is hier te bekijken.